Witbier: Ένας απολαυστικός τύπος μπίρας, ιδανικός και για πειραματισμό!

Εάν έχετε ταξιδέψει στο Βέλγιο, αναμφισβήτητα κάποια στιγμή θα πέσατε πάνω σε κατάστημα εστίασης που προσφέρει ένα από τα πιο δημοφιλή εγχώρια είδη μπίρας, την witbier. Η ακριβής μετάφραση της από τα Φλαμανδικά είναι «λευκή μπίρα», ενώ στην περίπτωση που επισκεφθήκατε τις Γαλλόφωνες περιοχές του Βελγίου, λογικά θα την είδατε αναγραμμένη στην Γαλλική της εκδοχή, δηλαδή bière blanche. Ποια η ιστορία της όμως και γιατί «λευκή»; Κατά καλή μας τύχη, το φετινό Tinos Homebrew Challenge μας έδωσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να ανατρέξουμε στο συγκεκριμένο είδος, μιας και μετά από τις German Pilsner, American Porter, Northern English Brown Ale και British Golden Ale, η witbier αποφασίστηκε να είναι το επόμενο διαγωνιζόμενο στιλ.

Η Βέλγικη σχολή μπίρας διαθέτει αιώνες ιστορίας, οπότε όπως μπορείτε να φανταστείτε, η witbier δεν αποτελεί εξαίρεση – αν και δεν έχει καταστεί σαφής η χρονολογία που παράχθηκε πρώτη φορά, υπολογίζεται πως βρίσκεται κάπου μέσα στον 14^ο αιώνα, στην περιοχή μεταξύ Leuven και Hoegaarden (τα περίχωρα ανατολικά των Βρυξελλών), κυρίως σε μοναστήρια της περιοχής, αλλά και σπίτια. Οι τότε brewsters επέλεγαν υλικά που χρησιμοποιούσαν παράλληλα και στις μαγειρικές τους δημιουργίες, όπως το αβυνοποίητο σιτάρι, το κριθάρι, η βρώμη, αλλά και μπαχαρικά, φρούτα ή βότανα, όπως ο κόλιανδρος, το χαμομήλι, το πορτοκάλι, η πιπερόριζα και πάει λέγοντας. Γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η witbier αποτελεί άμεσο απόγονο των λεγόμενων Gruit Ale, δηλαδή της πρώιμης μορφής μπίρας που αντί για λυκίσκο διέθετε ένα «μπουκέτο» από βότανα και αρωματικά που βρίσκονταν σε αφθονία στην περιοχή της παραγωγής της. Μάλιστα από την στιγμή που δεν είχαν ανακαλυφθεί τότε τα συγκεκριμένα στελέχη μαγιάς που χρησιμοποιούνται σήμερα, η ζύμωση των witbier πραγματοποιούνταν με ένα μείγμα από μαγιά και βακτήρια, όπως ο γαλακτοβάκιλλος που παράγει γαλακτικό οξύ. Κοινώς, λίγο ή πολύ, ήταν ξινές.

Αν όμως έχετε δοκιμάσει έστω μια φορά witbier στην ζωή σας, αντιλαμβάνεστε πως ό,τι έγραψα πιο πάνω δεν έχει (σχεδόν) καμία σχέση με αυτό που γευτήκατε. Που οφείλεται όμως αυτή η αλλαγή που υπέστησαν διαχρονικά; Η απάντηση είναι απλή: σε ένα συμπαθέστατο κύριο με το όνομα Pierre Celis. Όταν αρχικά η επέλαση των lager άρχισε να μειώνει το ενδιαφέρον για τις witbier και στην συνέχεια κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι καταστροφές που υπέστησαν τα Βέλγικα ζυθοποιεία τις αποτελείωσαν, ο Pierre Celis δεν έκατσε με σταυρωμένα χέρια και αποφάσισε να αναστήσει το αγαπημένο του στιλ. Έτσι, αγόρασε επαγγελματικό εξοπλισμό ζυθοποίησης και δημιούργησε μια μπίρα με το όνομα Hoegaarden. Voila, ο κόσμος άρχισε να μαθαίνει πάλι πόσο ωραίο είδος είναι οι witbier. Δυστυχώς το 1985 εξαιτίας μιας πυρκαγιάς στο ζυθοποιείο αναγκάστηκε να πουλήσει το brand της Hoegaarden στην Interbrew (η εταιρεία που μετέπειτα εξελίχθηκε στον παγκόσμιο κολοσσό AB InBev) και μετανάστευσε στην Αμερική. Εκεί, ως ανήσυχο πνεύμα δημιούργησε το Celis Brewery και άρχισε πάλι να παράγει την αυθεντική συνταγή της Hoegaarden, με το όνομα Celis White (στον αντίποδα, η AΒ InBev υποβάθμισε ποιοτικά την Hoegaarden για να ανταποκριθεί στην τεράστια ζήτησή της). Η Celis White που προσφέρθηκε στο Αμερικάνικο κοινό ενέπνευσε διάφορες εμβληματικές μπίρες άλλων ζυθοποιείων που προσφέρονται μέχρι και σήμερα, όπως οι Blue Moon και Allagash White.   Συνεκδοχικά, οι witbier που γνωρίζουμε και απολαμβάνουμε όλοι μας σήμερα, είναι ουσιαστικά η εκδοχή που είχε ο Pierre Celis στο μυαλό του. Έχουν απεμπλακεί εν ολίγοις από το ‘’artisanal’’ παρελθόν τους και έχουν καθιερωθεί με ένα πολύ συγκεκριμένο γευστικό και αρωματικό προφίλ. Δεν υπάρχει φυσικά τίποτα κακό σε αυτό, μια καλοφτιαγμένη witbier είναι εξάλλου από τις απολαυστικότερες μπίρες που μπορείτε να δοκιμάσετε! Έχει διατηρηθεί μεν η βάση σιτηρών (ανοιχτόχρωμο βυνοποιημένο κριθάρι, αβυνοποίητο σιτάρι, βρώμη), αλλά τα επιπρόσθετα υλικά που χρησιμοποιούνται συνηθέστερα σε μια τυπική συνταγή είναι ο κόλιανδρος και οι φλούδες πορτοκάλι. Με το αλκοόλ της να βρίσκεται μεταξύ 4.5-5.5% και τον λυκίσκο να παρέχει απλώς υποστηρικτικό ρόλο, η witbier είναι μια ευκολόπιοτη, δροσιστική, sessionable μπίρα που τα φρουτώδη και spicy χαρακτηριστικά της βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία. Οι πρωτεΐνες που βρίσκονται εν αφθονία στο σιτάρι και στη βρώμη είναι η αιτία για την θολή της όψη, ενώ το πορτοκάλι μπορεί να προσδώσει και μια υποψία οξύτητας. Φυσικά υπάρχει πάντα χώρος για πειραματισμούς, οπότε μην εκπλαγείτε εάν κάποια στιγμή δοκιμάσετε witbier με διαφορετικά μπαχαρικά, φρούτα ή σιτηρά…

Πρώτης τάξεως ευκαιρία λοιπόν το Tinos Homebrew Challenge 2023 για να ασχοληθείτε με ένα ιστορικό στιλ, που μπορεί πλέον να έχει ένα συγκεκριμένο προφίλ, όμως παράλληλα διαθέτει και μια ισχυρή βάση για πειραματισμό, ούτως ώστε να δημιουργήσετε μια μπίρα στις δικές σας προτιμήσεις. Θέλω να πιστεύω πως είναι πλέον κοινή γνώση, αλλά θα τονίσω για μια ακόμα φορά πως οι διαγωνισμοί ζυθοποίησης έχουν τεράστια σημασία – όχι μόνο επειδή θα αντιληφθείτε τις δυνατότητές σας, αλλά γιατί θα μπείτε και στο τριπάκι να ακονίσετε τις τεχνικές & γνώσεις σας για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Και που ξέρετε; Αν διακριθείτε, ίσως μπει το μικρόβιο της επαγγελματικής ζυθοποίησης μέσα σας! Ποιος δεν θα ήθελε εξάλλου να κάνει το χόμπι του επάγγελμα;