Πορτογαλία, vinho verde ή πράσινο κρασί

Verde σημαίνει «πράσινο» και η προέλευση του ονόματος “ vinho verde ”, δηλαδή πράσινο κρασί, αναφέρεται στα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής –πυκνό πράσινο φύλλωμα, που βεβαίως συμβάλλουν και στο προφίλ του κρασιού που παράγεται εκεί. Αυτό διακρίνεται για τη φρεσκάδα, τη νεανικότητα και την ντελικάτη γεύση του.

Έτσι, παρότι το πράσινο χρώμα παραπέμπει σε λευκό κρασί, ο τίτλος ξεγελάει τον καταναλωτή, αφού δεν είναι το χρώμα, αλλά η οινική νεότητα στην οποία αναφέρεται, κι αυτή συναντάται επίσης σε ροζέ, αλλά και σε κόκκινα. Άλλωστε η κατανάλωση ενός τυπικού βίνιο βέρντε δεν συνιστάται από τους ίδιους τους παραγωγούς να ξεπερνάει τον έναν χρόνο.

Η παραγωγή των vinho verde  

Η περιοχή της παραγωγής του vinho verde, στη βορειοδυτική πλευρά της Πορτογαλίας, είναι γνωστή ως «ανάμεσα στον Ντοούρο και τον Μίνιο». Πρόκειται για τα δύο σημαντικότερα ποτάμια της Πορτογαλίας, τον Μίνιο, στον βορρά, φυσικό σύνορο με την Ισπανία, και τον Ντοούρο στον νότο, όπου γίνεται και η καλλιέργεια των φημισμένων κρασιών Πόρτο.

Είναι η μεγαλύτερη αμπελουργική ζώνη της Πορτογαλίας και μία από τις μεγαλύτερες του κόσμου και παράγει κρασιά από τον 8^ο αιώνα μ.Χ.. Με τα ίδια πλοία που γινόταν το εμπόριο του μπακαλιάρου, τα πράσινα κρασιά της κοιλάδας του Μίνιο εξάγονταν με επιτυχία στις αγορές της βόρειας Ευρώπης, ήδη από τον 12^ο αιώνα. Σήμερα στην περιοχή έχουν απομείνει περίπου 20.000 παραγωγοί –υπήρχαν περισσότεροι από 40.000, οι οποίοι καλλιεργούν 34.000 εκτάρια γης.

το κοκκοράκι-σύμβολο της Πορτογαλίας 

Η καλλιέργεια των αμπελιών μετά τον 16^ο αιώνα ήρθε δεύτερη σε προτεραιότητα, αφού αυτή του αραβοσίτου που εμφανίστηκε θεωρήθηκε πολυτιμότερη. Έτσι, για να ελευθερωθεί χώρος στην επιφάνεια της γης, τα αμπέλια αναρριχήθηκαν (vinha de enforcado) σε φυσικά ή τεχνητά υποστυλώματα, σκαρφαλώνοντας ψηλά σε πέργκολες ή δέντρα.

Στη σύγχρονη εποχή η παράδοση συνεχίζεται. Κάποια αμπέλια εξακολουθούν να ανεβαίνουν αρκετά ψηλά, αφήνοντας χώρο στο χωράφι από κάτω τους για άλλα φυτά και κηπευτικά, ενώ σε μεγάλη έκταση γίνεται και η κλασική χαμηλότερη αμπελοκαλλιέργεια.

Αυτή η καλλιεργητική τεχνική, παράξενη και ιδιαίτερη, συναντάται και στην Ιταλία στην περιοχή της Καμπανίας, στη ζώνη ονομασίας προέλευσης Αβέρσα-Ασπρίνιο, όπου τα αμπέλια φτάνουν τα είκοσι μέτρα ψηλά, και ο τρύγος τους είναι εξαιρετικά δύσκολος, αλλά και εντυπωσιακός, αφού γίνεται με σκάλες.

Η αμπελουργική ζώνη των vinho verde

Η τοπογραφία της αμπελουργικής ζώνης μοιάζει με ένα τεράστιο αμφιθέατρο που ξεκινάει από την ακτή προς το εσωτερικό, ανεβαίνοντας υψόμετρο σταδιακά. Ο προσανατολισμός των κοιλάδων, αλλά και των ποταμών που διαρρέουν την περιοχή διευκολύνει τη διείσδυση των θαλάσσιων ανέμων που έρχονται από τον Ατλαντικό και δροσίζουν τους αμπελώνες. Η επιρροή της θάλασσας, σε συνδυασμό με τα γρανιτικά εδάφη και το ήπιο κλίμα, παρά τις υψηλές βροχοπτώσεις, αντικατοπτρίζονται στη δροσερή, ελαφριά και κομψή γεύση των κρασιών που παράγονται εδώ. Η ύπαρξη διαφορετικών τύπων εδαφών, καθώς επίσης και μικροκλιμάτων έχει ως αποτέλεσμα τη διαίρεση της ζώνης σε εννέα υποπεριοχές, όπου και συνιστώνται διαφορετικές ποικιλίες σταφυλιών. Από τις πλέον ενδιαφέρουσες αυτή γύρω από την πόλη Μελγκάσο –στις όχθες του Μίνιο, στα σύνορα με την ισπανική Γαλικία– ξεχωρίζει κυρίως για τα λευκά κρασιά της που αντέχουν στον χρόνο, από τη γηγενή εντυπωσιακή ποικιλία Αλβαρίνιο (Alvarinho).

Η περιοχή καλλιέργειας των vinho verde οριοθετήθηκε το 1908. Η ποιότητα και η αυθεντικότητα των κρασιών ονομασίας προέλευσης εξασφαλίζεται με τη σφραγίδα της εγγύησης, που έχει πιστοποιηθεί από το 1959, ενώ το 1984 προστέθηκαν και αποστάγματα οίνου και στέμφυλων. Σήμερα η νομοθεσία ορίζει στην ΠΟΠ ονομασία και ξίδι ροζέ ή κόκκινο.

Τα χαρακτηριστικά των vinho verde

Από τα λευκά σταφύλια που καλλιεργούνται στην περιοχή κυρίως διαδεδομένη είναι η ποικιλία Αλβαρίνιο, που έχει μικρή παραγωγικότητα και δίνει κρασιά υψηλής ποιότητας. Άλλη επίσης συχνά απαντώμενη ποικιλία είναι το Λουρέιρο (Loureiro) με σχετικά μεγαλύτερη απόδοση και μοναδικά αρωματικό χαρακτήρα, η αρωματική Αζάλ (Azal) καθώς και η ήπια Τραζαδούρα (Trajadura). Από τις ερυθρές ποικιλίες οι πλέον χρησιμοποιούμενες είναι το Βινιάο (Vinhao) και οι Αζάλ Τίντο (Azal Tinto) και Εσπαντέιρο (Espadeiro), οι οποίες δίνουν κρασιά βαθιά χρωματισμένα, πιπεράτα και τανικά.

Γενικότερα το vinho verde πρόκειται για ανάλαφρο, δροσιστικό κρασί, εξαιρετικό για ζεστά κλίματα, κατάλληλο για ορεκτικό, αλλά και για μεσημεριανό φαγητό. Απαλά αρώματα, φρούτων, αλλά και ανθικά, δροσιστική οξύτητα και λεπτό σώμα, συνθέτουν την ευχάριστη απλότητα που αναδίδει ένα πράσινο κρασί. Το χαμηλό σχετικά αλκοόλ, αλλά και η περιεκτικότητα σε ανθρακικό, τόση όση να δώσει νεύρο, αλλά να μην αλλάξει την κατηγορία σε αφρώδες ή ημιαφρώδες, μαζί με την προκλητικά χαμηλή τιμή του, συντελούν κατά πολύ στην αύξηση της δημοτικότητάς του.

Στις εξαιρέσεις του κανόνα, τα vinho verde από την ποικιλία Αλβαρίνιο, που παρουσιάζουν ορυκτά αρώματα, υψηλή οξύτητα και πλούσιο σώμα. Επιδέχονται παλαίωση με εξαιρετικά αποτελέσματα και ικανοποιούν και τους πλέον απαιτητικούς ουρανίσκους.