Vin Mariani. Η εθιστική «πανάκεια» του 19ου αιώνα!

Ένα αντίδοτο για τους πονοκεφάλους, την καρδιαλγία και την εξάντληση του μυαλού, φάρμακο για τη γρίπη, το hangover, τους σπασμούς και τα προβλήματα στον λάρυγγα, καταπολεμούσε την ανησυχία, την κατάθλιψη, μέχρι και τη στυτική λειτουργία. Μία πανάκεια σχεδόν για όλες τις ασθένειες της εποχής, του τέλους του 19^ου αιώνα, του fin de siècle, αυτό ήταν το Vin Mariani, που προκάλεσε πάταγο, έκανε θραύση μεταξύ συγγραφέων και ηθοποιών και που το πρότειναν πολιτικοί, πρόεδροι, μέχρι κι ο ίδιος ο Πάπας! Τι το ιδιαίτερο είχε το εν λόγω ποτό; Περιείχε κοκαΐνη!

Ο πρώτος ίσως που ερεύνησε τις ιδιότητες των φύλλων κόκας ήταν ο Ιταλός νευρολόγος, φυσιοδίφης και συγγραφέας, Πάολο Μαντεγκάτσα, ο οποίος ταξίδεψε μέχρι τη νότια Αμερική, παρατήρησε τους ιθαγενείς να επιδίδονται στο μάσημα των φύλλων, το δοκίμασε και ο ίδιος και αφού έκανε τις μετρήσεις του και την έρευνά του, εκπόνησε ολόκληρη εργασία, με τίτλο Sulle Virtù Igieniche e Medicinali della Coca e sugli Alimenti Nervosi in Generale (Σχετικά με τις υγιεινές και φαρμακευτικές ιδιότητες της κόκας και γενικώς για τις τροφές που επιδρούν στο νευρικό σύστημα). Από εκείνον, εμπνεύστηκε ένας άλλος Nοτιοευρωπαίος, ο Κορσικανός φαρμακοτρίφτης και επιχειρηματίας, Ανζελό Μαριανί, και δημιούργησε το Vin Mariani.

Τι ήταν λοιπόν το Vin Mariani και που χρησιμοποιείτο;

Ο Μαριανί προέβλεψε πως θα μπορούσε να προκύψει μια σπουδαία ευκαιρία, από τις τότε πρόσφατες παρατηρήσεις του Μαντεγκάτσα με τα φύλλα κόκας κι έτσι, αποφάσισε να προσθέσει αλεσμένα φύλλα σε κρασί από το Μπορντό, σε μια αναλογία έξι mg σε 30 ml κρασιού. Σε μια εποχή που η ιατρική ακόμη υστερούσε και που άνθρωποι πέθαιναν καθημερινώς από αιτίες που σήμερα μας φαίνονται παιχνιδάκι για να τις καταπολεμήσουμε, αναζητούντο μαντζούνια και αντίδοτα για τα πάντα, ποτά που καταναλώνονταν σχεδόν σε καθημερινή βάση, όχι μόνο για τη θεραπεία, αλλά και για την πρόληψη των ασθενειών.

Το Vin Mariani λοιπόν έκανε θραύση! Του πιστώθηκαν θεραπείες για αρκετές ασθένειες και «συνταγογραφήθηκε» σε δόση 2-3 ποτηριών τη μέρα για τους ενήλικες και στο μισό για τα παιδιά! Ναι, βεβαίως, η κατανάλωση κοκαΐνης θεωρείτο φυσιολογική ακόμη και για τα παιδιά.

Ο entrepreneur Ανζελό Μαριανί βοήθησε την νεοφυή επιχείρησή του αρχικώς με τη χρήση εντυπωσιακών πόστερ, που διαφήμιζαν τη θεραπεία των ασθενειών από την πανάκεια του Vin Mariani, και στη συνέχεια με τη βοήθεια των τότε σελέμπριτις, χρησιμοποιώντας τους ως ινφλουένσερ της εποχής· τους έστελνε ένα κιβώτιο Vin Mariani και τους ζητούσε, αν μείνουν ευχαριστημένοι, να βγάλουν μια φωτογραφία με τους ίδιους να κρατούν το θαυματουργό ελιξίριο και να του τη στείλουν.

Τα πόστερ του τα σχεδίασαν καλλιτέχνες-θρύλοι του design της εποχής, όπως ο Jules Chéret ή ο Alphonse Mucha. Σε ένα μάλιστα από αυτά έγραφε πως «ακόμη και οι μούμιες θα σηκωθούν και θα περπατήσουν αν πιούν Vin Mariani».

Όσο για τους σελέμπριτις, ο Μαριανί δημιούργησε μια συλλογή από ευχαριστημένους, διάσημους πελάτες· ο Αλέξανδρος Δουμάς και η μούσα του, θρυλική Γαλλίδα Σαρά Μπερνάρ, ο Εμίλ Ζολά, ο Ιούλιος Βερν, ο Σαρλ Γκουνό, η Βασίλισσα Βικτόρια, αλλά και ο Οδυσσέας Γκραντ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου μάλιστα πωλείτο σε μεγαλύτερη συγκέντρωση κοκαΐνης, 7.2 mg !

Αδιαμφισβήτητα όμως, το σπουδαιότερο moment of glory του Vin Mariani ήταν η απονομή ειδικού, χρυσού μεταλλίου αναγνώρισης των θεραπευτικών του ιδιοτήτων από το ίδιο το Βατικανό και τον Πάπα Λέοντα ‘ΙΓ! Λέγεται μάλιστα πως και ο ίδιος κουβαλούσε συνέχεια ένα φλασκί με Vin Mariani οπουδήποτε κι αν πήγαινε!

Όλες οι προαναφερθείσες «αναγνωρίσεις» και «εγκρίσεις», μαζί με φωτογραφίες και δημοσιεύματα, κυκλοφόρησαν από τον ίδιο, κάτω από τον τίτλο ‘’Portraits From Album Mariani’’. Μάλιστα, σε ειδικές περιπτώσεις, το βιβλίο δίδονταν ως δώρο, μαζί με την αγορά κάποιων φιαλών Vin Mariani. Μιλάμε για επιχειρηματικό δαιμόνιο ο Κορσικανός!

Όπως είναι ήδη γνωστό, αρκετοί προσπάθησαν να αντιγράψουν την επιτυχία του. Οι περισσότεροι απέτυχαν παταγωδώς. Ο Dr. John Stith Pemberton, πέτυχε όμως, όχι αρχικά, αλλά στη συνέχεια. Σε αυτόν πιστώνεται η πρώιμη συνταγή της Coca-Cola, το Pemberton’s French Wine Coca, η οποία στην αρχή περιείχε αρκετά ψυχοτροπικά (και κοκαΐνη) και αλκοόλ.

Χρειάστηκε το νομοσχέδιο του 1906 στις ΗΠΑ για να απαγορευτούν οι ψυχοτροπικές και εθιστικές ουσίες στο φαγητό και στα ποτά, το γενικότερο κίνημα της εγκράτειας -που αργότερα οδήγησε και στην Ποτοαπαγόρευση- και βέβαια η γενικότερη ενημέρωση του κοινού για θέματα υγείας, καθώς εξελισσόταν η ιατρική.