Τσεχικού ή γερμανικού στιλ πίλσνερ; Ποιες οι διαφορές;
Φώτης Αναστασίου•Περί ζύθου
Η πίλσνερ είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και αγαπημένα στιλ ζύθου παγκοσμίως, όμως δεν είναι όλα τα στιλ της ίδια. Οι δύο κυρίαρχες εκδοχές, του τσεχικού και του γερμανικού στιλ, έχουν μικρές, αλλά σημαντικές διαφορές. Από την απαλή, μαλακή αίσθηση και τη χαρακτηριστική πικράδα του τσεχικού πίλσνερ, μέχρι την πιο ξηρή, τραγανή και καθαρή γεύση του γερμανικού, κάθε στιλ έχει τη δική του ταυτότητα. Σε αυτό το κείμενο θα εξετάσουμε τις βασικές διαφορές που τα διαχωρίζουν, τόσο γευστικά, όσο και στην παραγωγή τους, πάντα και με μία μικρή δόση ιστορίας.
Ξεκινώντας λοιπόν από τα βασικά, ποιο στιλ εμφανίστηκε άραγε πρώτο; Σαφέστατα, το τσέχικο. Εδώ θα βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες και πληροφορίες.
Καθώς το στιλ εξαπλώθηκε, μεταλλάχθηκε σε αρκετές παραλλαγές, οι οποίες κυρίως οφείλονται στα τοπικά προϊόντα (βύνες, λυκίσκοι), όπως και σε νέες τεχνοτροπίες. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πέρα από το παραδοσιακό τσεχικό και κατ’ επέκταση το γερμανικό, το αμερικανικό, το ιταλικό και το νεοζηλανδέζικο στιλ πίλσνερ.
Ωστόσο, ενώ το καθένα από αυτά τα στιλ διαθέτει ξεχωριστά χαρακτηριστικά, όλα διατηρούν την ίδια βασική δομή· μαγιά lager, βύνη, λυκίσκος και νερό, καθαρές γεύσεις, ισορροπημένο σώμα και τραγανό φινίρισμα.
«Μια πίλσνερ, όταν παρασκευάζεται σωστά, είναι εξαιρετικά ισορροπημένη. Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτού του στιλ – σώμα, γλυκύτητα, πικάντικες νότες και πικράδα – θα είναι όλα εκεί σε τέλεια αρμονία χωρίς καμία γεύση να υπερισχύει των άλλων. Οι πίλσνερ αντιπροσωπεύουν την υψηλή τέχνη της ζυθοποίησης και όταν γίνονται σωστά, είναι ένα αριστούργημα σαν το χαμόγελο της Μόνα Λίζα», δηλώνει ο Jim Koch, ιδρυτής και ζυθοποιός της Boston Beer.
Οι τσέχικες έχουν ανοιχτό χρυσό χρώμα και είναι εξαιρετικά διαυγείς. Εκφράζονται μέσα από ένα χαμηλό έως μεσαίο προφίλ λυκίσκου και χρησιμοποιούν σχεδόν αποκλειστικά τον τσέχικο λυκίσκο Saaz, ο οποίος χαρίζει πικάντικη γεύση στο συνολικό αποτέλεσμα. Ελαφρώς πιο βυνώδες ως στιλ, με νότες από μπισκότο, κράκερ και ψωμί, έχουν χαμηλότερη ανθράκωση και πιο γεμάτο, στρογγυλεμένο στόμα, με δροσιστικό και τραγανό τελείωμα.
«Είναι το πιο δύσκολο στιλ στην παρασκευή του και χρειάζεται επιδεξιότητα και εμπειρία για να πετύχετε το σωστό προφίλ γεύσης. Λατρεύω τις πίλσνερ, γιατί αποτελούν το τέλειο παράδειγμα της τέχνης και της δεξιοτεχνίας του ζυθοποιού. Είναι παραδοσιακές, αναζωογονητικές και διακριτικά περίπλοκες.», είναι τα λόγια του Mitch Steele, παλαιότερα της Stone Brewing και πλέον συνιδρυτής και ζυθοποιός της New Realm Brewing.
Οι γερμανικού τύπου πίλσνερ, από την άλλη, έχουν ανοιχτό κίτρινο χρώμα και συχνά μπορεί να είναι αφιλτράριστες, με πιο θολή εμφάνιση. Καθώς αυτές οι συνταγές τείνουν να χρησιμοποιούν αποκλειστικά γερμανικό λυκίσκο, όπως ο Spalt, o Tettnang ή ο Hallertau, η πικράδα είναι αρκετά πιο έντονη. Συχνά συναντάμε και γεύσεις λεμονιού και μελιού. Έχουν υψηλότερη ανθράκωση, πιο στεγνή, ελαφρύτερη αίσθηση στο στόμα και τελειώνουν τραγανά με μια παρατεταμένη πικράδα.
Αυτό που και τα δύο στιλ έχουν κοινό είναι η διαδικασία παρασκευής. Και τα δύο απαιτούν ζύμωση σε χαμηλές θερμοκρασίες και μια εκτεταμένη ψυχρή περίοδο ωρίμασης. Η μακρά ζύμωση είναι απολύτως κρίσιμη για την παραγωγή καθαρών, τραγανών πίλσνερ χωρίς τεχνικά ελαττώματα.
Συμπερασματικά, είτε στην τσεχική είτε στη γερμανική εκδοχή της, η πίλσνερ παραμένει ένα στιλ ζύθου με διαχρονική αξία. Ένα στιλ που αποτελεί πρόκληση για κάθε ζυθοποιό, με φανατικούς ζυθολάτρεις στον κόσμο και μακρά ιστορία.