Το τσίπουρο είναι ένα υπέροχο ποτό, αλλά όχι, δεν είναι φάρμακο

Μια ακόμη δημοσίευση με ανυπόστατους και επικίνδυνους ισχυρισμούς γύρω από το αλκοόλ και την υγεία, είδε το φως της δημοσιότητας, αυτή τη φορά μάλιστα, όχι από κάποιο τυχαίο πρόσωπο, όχι από κάποιον δημοσιογράφο με ελάχιστη γνώση επί του θέματος ή από κάποιο μποτ μιας κάποιας τυχαίας εταιρείας παραγωγής ΑΙ περιεχομένου, αλλά από έναν επιστήμονα και εκλεγμένο δημόσιο λειτουργό, για την ακρίβεια, από τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας. Ισχυρισμοί όπως αυτοί του κυρίου Κουρέτα, ότι «το τσίπουρο είναι φαρμακευτικό ποτό», είναι όχι μόνο αβάσιμοι, αλλά και επικίνδυνοι. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς η παραπληροφόρηση μπορεί να παρουσιαστεί ως επιστημονική αλήθεια.

Τι δήλωσε ο κύριος Δημήτρης Κουρέτας για το τσίπουρο

«Ο αστεροειδής γλυκάνισος είναι ένα φαρμακευτικό φυτό το οποίο προστίθεται όταν φτιάχνεται το τσίπουρο και το ούζο . Περιέχει μια φαρμακευτική ουσία το σικιμικο οξύ, το οποίο αποτελεί την βάση του φαρμάκου tamiflu της Bayer που είναι από τα καλύτερα αντιικά. Άρα οι ουσίες που βγαίνουν και διαλύονται στο οινόπνευμα όταν βράζει το τσίπουρο με γλυκάνισο το καθιστούν στην ουσία φαρμακευτικό ποτό. Για αυτό και υπάρχει μια τάση να λέμε το τσίπουρο με έκανε καλά από το κρύωμα. Είναι η επόμενη εκδήλωση μας για την σημασία του τσίπουρου στην υγεία. Σύντομα στη Λάρισα η στον Τύρναβο».

Οι δηλώσεις του μάλιστα, αναδημοσιεύτηκαν και από μεγάλα δημοσιογραφικά σάιτ.

Γιατί οι ισχυρισμοί αυτοί δεν ευσταθούν

Καταρχάς, το σικιμικό οξύ, που πράγματι αποτελεί βασικό συστατικό για τη σύνθεση της οσελταμιβίρης -η οποία πωλείται κάτω από το brand Tamiflu– δεν έχει αποδειχθεί ότι έχει από μόνο του αντιιικές ιδιότητες. Ακόμα κι αν περιέχεται σε φυτικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην ποτοποιία για το άρωμά τους -όχι για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες- όπως ο αστεροειδής γλυκάνισος, η ποσότητα που μπορεί να μεταφερθεί σε ένα ποτό όπως το τσίπουρο είναι αμελητέα. Πόσο μάλλον σε ποτά που προέρχονται εξ αποστάξεως, όπως το τσίπουρο. Θα πρέπει να γνωρίζετε πως ο σικιμικό οξύ δεν είναι πτητικό, άρα δεν εξατμίζεται, ούτε και μπορεί να περάσει στο περισυλλεχθέν απόσταγμα.

Επιπλέον, η κατανάλωση του τσίπουρου δεν μπορεί να έχει αντιικές ιδιότητες, για την ακρίβεια, δε μπορεί να παρέχει την παραμικρή προστασία από ιούς ή ασθένειες. Αντίθετα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, όπως ηπατικές βλάβες, καρδιαγγειακά προβλήματα, και βέβαια την αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Μάλιστα, το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών (CDC), δέκα μέρες πριν, προέβη σε δημοσίευση που αναφέρει πως «όλα τα ποτά που περιέχουν αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένου του λευκό και ερυθρού κρασιού, της μπίρας και των αποσταγμάτων, αυξάνουν τις πιθανότητες για εμφάνιση καρκίνου»!

Το να προτρέπει κανείς τον κόσμο να πίνει τσίπουρο ως «φάρμακο» δεν είναι μόνο επιστημονικά εσφαλμένο, αλλά και κακόβουλο. Ειδικά σε εποχές όπου οι ψευδείς πληροφορίες μπορούν να διαδοθούν ταχύτατα, τέτοια άρθρα θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που παρόμοια άρθρα κάνουν τον γύρο του διαδικτύου. Με clickbait τίτλους όπως «Η κατανάλωση κρασιού κάνει καλό στην καρδιά» ή «Το ουίσκι ως φάρμακο για το κρύωμα», τέτοιες δημοσιεύσεις προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή, συχνά βασιζόμενες σε παρερμηνείες επιστημονικών δεδομένων ή και στην πλήρη απουσία αυτών.

Ο μύθος για το κόκκινο κρασί και την καρδιά – Παρόλο που ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει ότι οι πολυφαινόλες του κόκκινου κρασιού μπορεί να έχουν οφέλη για την καρδιά, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αναιρεί αυτά τα οφέλη, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και άλλων προβλημάτων. Μάλιστα, πρόσφατες μελέτες καταδεικνύουν πως ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, όχι μόνο δεν έχει οφέλη, όπως εδώ και χρόνια ισχυρίζονται κάποιες έρευνες, αλλά βλάπτει την υγεία.

Η «θεραπεία» με ουίσκι για το κρυολόγημα – Η δημοφιλής πεποίθηση πως το ουίσκι μπορεί να καταπραΰνει τα συμπτώματα του κρυολογήματος δεν έχει καμία επιστημονική βάση. Αντίθετα, το αλκοόλ αφυδατώνει τον οργανισμό και μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.

Η ιδέα ότι το αλκοόλ μπορεί να λειτουργήσει ως φάρμακο μας γυρίζει πίσω σε εποχές όπου διαφημίζονταν ματζούνια και φίλτρα για την παντοτινή υγεία. Τότε, ο κόσμος δεν είχε πρόσβαση στη σύγχρονη ιατρική και βασιζόταν σε δοξασίες. Σήμερα, όμως, με την πρόοδο της επιστήμης, τέτοιες απόψεις είναι ξεπερασμένες και επικίνδυνες.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η κατανάλωση αλκοόλ, όταν γίνεται με μέτρο, μπορεί να εντάσσεται σε μια κοινωνική ή γευστική εμπειρία και ως τέτοια θα πρέπει να παρουσιάζεται. Το τσίπουρο άλλωστε είναι ένα υπέροχο απόσταγμα, του οποίου η ποιότητα βελτιώνεται ολοένα και περισσότερο με τα χρόνια. Ωστόσο, η προώθηση της κατανάλωσης για υποτιθέμενους ιατρικούς λόγους είναι ανεύθυνη και παραπλανητική.

Η ευθύνη των μέσων και των επιστημόνων

Οι επιστήμονες και τα μέσα ενημέρωσης φέρουν μεγάλη ευθύνη στη διάδοση αξιόπιστων πληροφοριών. Τα clickbait άρθρα που διαστρεβλώνουν τα επιστημονικά δεδομένα υποτιμούν τη νοημοσύνη του αναγνώστη, αλλά βλάπτουν και τη δημόσια υγεία. Επιπροσθέτως, δεν είναι δυνατόν να διαβάζονται ή να ακούγονται τέτοιες προτάσεις από δημόσιους λειτουργούς, από ανθρώπους με επιρροή και εξουσία. Είναι καθήκον όλων μας να καταδικάζουμε τέτοιες πρακτικές και να προωθούμε την αλήθεια. Το τσίπουρο, όπως και κάθε άλλο ποτό, είναι μια απόλαυση που πρέπει να εκτιμάται για τη γεύση και την κουλτούρα του, όχι για φανταστικές ιατρικές ιδιότητες.

Είμαι βέβαιος, πως ο κύριος καθηγητής, επιστήμονας και εκλεγμένος περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, ξαναδιαβάζοντας τί έγραψε δημόσια, λαμβάνοντας μάλιστα εκατοντάδες μηνύματα υποστήριξης και αρκετές δεκάδες αναδημοσιεύσεις, παρ΄όλη την αγάπη του για την περιοχή και το απόσταγμά της, το τσίπουρο, θα ανασκευάσει. Τον καλώ να το πράξει.