Τα κρασιά που ξεχωρίσαμε τη χρονιά που φεύγει

Τα κρασιά που ξεχωρίσαμε – Δημήτρης Μότσος

Sadie Family Wines Treinspoor 2016

South Africa, Swartland

13% ABV, Ποικιλία: Tinta Barocca

Αν μου έλεγαν να διαλέξω έναν παραγωγό από τις χώρες του Νέου Κόσμου ως αγαπημένο, θα διάλεγα με διαφορά τον Eben Sadie. Έχω τεράστια εμμονή μαζί του. Πρώην surfer, κοσμοπολίτης, rockabilly, οραματιστής, ο ορισμός του open minded και κυρίως ακούραστος «περιπατητής». Ο διάσημος συγγραφέας οίνου Neal Martin τον έχει αποκαλέσει μεταξύ άλλων ως “terroir-obsessed” που γυρνάει σπιθαμή προς σπιθαμή όλη τη Ν. Αφρική, προκειμένου να ανακαλύψει ξεχασμένους παλιούς αμπελώνες και μοναδικά terroirs. Από αυτά τα αμπέλια προέρχεται η “Old Vine Series” του  με ονόματα που παίζουν  krav maga με τη γλώσσα: Kokerboom, Mev Kirsten, Pofadder, Skerpioen, Skurfberg, Soldaat, Treinspoor, TVoetpad.

Το Treinspoor φέρει το όνομα του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού δίπλα στον οποίο βρίσκεται το ξεχασμένο αμπέλι της ποικιλίας Tinta Barocca, το οποίο φυτεύτηκε το 1974 στην περιοχή Swartland. Τα εδάφη αποτελούνται κυρίως από γρανίτη και αμμόλιθους ενώ τα κλήματα είναι φυτεμένα σε κύπελλο, κάτι που προστατεύει τη λεπτή φλούδα της ποικιλίας από τον καυτό ήλιο της περιοχής. Το κρασί οινοποιείται και ωριμάζει με τις οινολάσπες σε μεγάλες τσιμεντένιες δεξαμενές, ούτως ώστε να μην επηρεαστεί το αρωματικό δυναμικό από τα δευτερογενή αρώματα του δρύινου βαρελιού και να διατηρηθεί αψεγάδιαστος ο χαρακτήρας της ποικιλίας. Εμφιαλώνεται ακολλάριστο και αφιλτράριστο.

Ελκυστικό ρουμπινί χρώμα με μια μύτη που αρχικά είναι κλειστή (μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για κρασί δύο ετών), αλλά μετά από μια ώρα αρχίζει και ανοίγει σχεδόν απειλητικά. Ανθικά αρώματα με το γιασεμί και το αγιόκλημα να κυριαρχούν δίπλα σε αποξηραμένη βιολέτα, άγρια μαύρα μούρα, κόκκινο κεράσι, ζαχαρωμένα φρούτα, γήινες νότες και καπνιστό κρέας. Μοναδική πολυπλοκότητα λόγω του παλαιού αμπελώνα, αλλά και της ιδιοφυούς διαχείρισης του Eben Sadie. Στο στόμα μία είναι η λέξη που μου έρχεται κατευθείαν στο μυαλό: πλουραλισμός. Γεμίζει κάθε γωνιά του στόματος ενώ διακρίνεται για τη μοναδική του ισορροπία και την εξαιρετικά ενσωματωμένη φυσική οξύτητα. Βελούδινες τανίνες, άριστα ενσωματωμένες στη ραχοκοκαλιά του κρασιού και με αλκοόλ μόλις στο 13%. Προίκα των παραπάνω η ατελείωτη και δαντελένια επίγευση. Μουδιάζει το στόμα μου στη σκέψη του πως θα εξελιχθεί αυτό το κρασί τα επόμενα 10 – 15 χρόνια.

Γευστικός συνδυασμός:

Και τι δεν θα έδινα να το δω δίπλα σε ένα λαγό στιφάδο ή καλύτερα σε ένα αγριογούρουνο αργομαγειρεμένο στη γάστρα με αποξηραμένα δαμάσκηνα και κυδώνια.

Tenuta delle Terre Nere «Prephylloxera» La Vigna di Don Peppino 2015,

Italy, Etna

14% ABV, Ποικιλίες: Nerello Mascalese (95%), Nerello Cappuccio (5%)

Island within an island. Έτσι αποκαλούν στην Tenuta delle Terre Nere την Αίτνα: νησί μέσα στο νησί, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να υπογραμμίσουν τη μεγάλη διαφορά που έχουν οι ακραίες συνθήκες της αλπικής Αίτνας από το υπόλοιπο νησί. Όντως, αυτό το ξεχωριστό μικροκλίμα της Αίτνας σε συνδυασμό με το ηφαιστειακό εδαφικό ανάγλυφο αποτελούν ένα μοναδικό συνδυασμό που ευθύνεται για κάποια από τα πιο ιδιαίτερα και πιο συγκλονιστικά κρασιά του πλανήτη. “Βουργουνδία του Νότου” έχουν αποκαλέσει την Αίτνα οι οινογράφοι ενώ το “Nerello Mascalese”… Pinot Noir της Μεσογείου. Όχι άδικα βέβαια, αφού πραγματικά έχουν χτυπητές ομοιότητες.

H Tenuta delle Terre Nere βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές της Αίτνας, της περιοχής που είναι ξακουστής για τα πιο ιδιοσυγκρασιακά κρασιά της ονομασίας προέλευσης. Στο σύνολο έχει στην κατοχή της 55 εκτάρια στα οποία καλλιεργούνται μόνο γηγενείς ποικιλίες. Ένα βήμα παραπέρα και πάνω στα πρότυπα της Βουργουνδίας έχουν χωρίσει τα αμπελοτεμάχια σε Premier Crus (Santo Spirito, Guardiola και Feudo di Mezzo) και Grand Crus (Calderara Sottana, San Lorenzo, Bocca d’Orzo και Prephylloxera). Το συγκεκριμένο κρασί προέρχεται από δύο μικρά κομμάτια γης που βρίσκονται πολύ κοντά στο οινοποιείο στην περιοχή Calderara Sottana στις βόρειες πλαγιές της Αίτνας σε υψόμετρο 600μ. Στα ηφαιστειακά αυτά εδάφη, που αποτελούνται κυρίως από βασάλτη, pumice και σκληρές πέτρες, τα αμπέλια επέζησαν από τη λαίλαπα της φυλλοξήρας (εξού και το όνομα Prephylloxera) και σκληραγωγήθηκαν από τα μέσα του 19ου αιώνα. Η μέση ηλικία τους ξεπερνάει τα 140 έτη! Η καλλιέργεια τους είναι πιστοποιημένα βιολογική, τα κλήματα αναπτύσσονται στο παραδοσιακό σύστημα goblet (κύπελλο) ενώ οι αποδόσεις είναι εξαιρετικά χαμηλές. Τέλος, ο Don Peppino είναι υπαρκτό πρόσωπο και είναι ο γνωστός παππούς που φρόντιζε για πολλά χρόνια αυτό το κομμάτι του αμπελώνα. Ως φόρο τιμής λοιπόν, το κρασί φέρει το όνομά του, το οποίο αποφάσισε να οινοποιεί ξεχωριστά από το 2006 ο Marco de Grazia, καθώς διείδε σε αυτό μια ξεχωριστή δυναμική. Το κρασί ωριμάζει 18 μήνες σε ένα συνδυασμό από γαλλικά barriques και tonneaux.

Από το χρώμα καταλαβαίνεις ότι το Nerello Mascalese είναι μια ποικιλία που «πινονουαρίζει» αρκετά. Καθαρό ρουμπινί με απαλές γκρενά ανταύγειες. Η μύτη είναι σαγηνευτική από την αρχή. Αν κλείσεις τα μάτια σου πραγματικά νομίζεις ότι περπατάς πάνω στο ηφαίστειο, με ορυκτότητα, γραφίτη και αρώματα καπνού να κυριαρχούν. Μια μικρή ανάδευση στο ποτήρι και η μαγεία ξεκινά: τραγανά βύσσινα και κεράσια, φράουλα, φραγκοστάφυλο, δίπλα σε ροδοπέταλα, γλυκόριζα και γλυκά μπαχαρικά. Και αν η μύτη είναι ερωτική θεωρώ ότι η υφή του κρασιού είναι όλη η «μαγκιά». Παροιμιώδης ισορροπία ανάμεσα σε δύναμη και φινέτσα ή αλλιώς «iron fist in a velvet glove». Υψηλή οξύτητα με φινετσάτες μεταξένιες τανίνες και μέτριο προς γεμάτο σώμα. Η επίγευση (βγαίνοντας λίγο εκτός γευσιγνωστικού πλαισίου) θυμίζει την ευθεία γλώσσα του Charles Bukowski: τολμηρή, ειλικρινής και καθόλου υποκριτική. Σχεδόν βουργουνδέζικη. Δύσκολα μπορείς να βγάλεις από τη μνήμη σου ένα τέτοιο σοφιστικέ κρασί που σε κάνει να σκέφτεσαι, να αναρωτιέσαι και να επεκτείνεις τους γευστικούς σου ορίζοντες.

Γευστικός συνδυασμός:

Στη Σικελία συνδυάζουν πολύ συχνά τα ερυθρά κρασιά τους με… ψάρι (μέχρι και με σαρδέλες) ή και λαχανικά. Έτσι, μην το φοβηθείς με τόνο σε σάλτσα λιαστής ντομάτας, γεμιστές ντομάτες και πιπεριές με ζυγουρίσιο κιμά και φυσικά σπαγγέτι με κεφτέδες και τριμμένο κρητικό ανθότυρο ωρίμασης.

Ο Δημήτρης Μότσος είναι κάτοχος WSET Diploma, σύμβουλος Οίνου και Πωλήσεων στην Κάβα Αμπατζής στη Θεσσαλονίκη, αρθρογράφος οίνου στο περιοδικό πολιτισμού Parallaxi.