Pisco Sour: το κοκτέιλ που διχάζει δύο έθνη

Περού και Χιλή κραδαίνουν τα ποτήρια τους για τα μάτια… του Pisco Sour.

Μπορεί ένα ποτό να αποτελέσει κειμήλιο εθνικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, ενώ ταυτόχρονα να γίνει και το μήλο της έριδος στις διπλωματικές σχέσεις δύο γειτονικών χωρών; Το Pisco Sour αποτελεί το μοναδικό ποτό στην ιστορία ετούτου του κόσμου που ως σύγχρονη «Ωραία Ελένη» δημιουργεί εδώ και δεκαετίες διπλωματικές εντάσεις μεταξύ του Περού και της Χιλής, αφού και οι δύο αυτές χώρες διεκδικούν την πατρότητα του, ενός από τα πιο αγαπημένα κλασικά, κάθε μία με τη συνταγή και τον δημιουργό της. Όλοι οι υπόλοιποι από εμάς που αγαπούμε τα κλασικά κοκτέιλ, όποτε βρίσκουμε την ευκαιρία και μαζί κάποιο καλό pisco, το παίζουμε λίγο… Ελβετία, χτυπάμε στο σέικερ και απολαμβάνουμε Pisco Sour, χωρίς τύψεις και δίχως να μας απασχολούν οι προαναφερθείσες έριδες. Επειδή όμως πάντα το storytelling είναι που κρατά ζωντανό το καθετί, συνεχίστε να διαβάζετε τις παρακάτω αράδες, προκειμένου να εντρυφήσετε στις λεπτομέρειες του σπουδαίου αυτού κλασικού.

Η (αυθεντική) ιστορία του Pisco Sour

Οι πλέον αξιόπιστες πηγές τοποθετούν τη γέννηση του Pisco Sour στη Λίμα του Περού, στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Δημιουργός του ο Victor ‘’Gringo’’ Morris, ένας Αμερικανός expat, ο οποίος άνοιξε εκεί το Morris’ Bar, εν έτει 1916. Ο Morris εργαζόταν ως υπάλληλος στους σιδηροδρόμους της χώρας, όταν αποφάσισε να γίνει μπαρτέντερ και λίγο αργότερα, άλλαξε το ουίσκι στο κλασικό whiskey sour με το τοπικό ποτό του Περού, το pisco. Το μπαρ του γρήγορα μετετράπη σε στέκι για όλη την ελίτ της Λίμα, ενώ η δημιουργία του, που ονομάστηκε ‘’Pisco Sour’’, έγινε το αγαπημένο ποτό της υψηλής κοινωνίας της χώρας, αλλά και των Αμερικανών ομογενών. 

Πρωτοπαρασκευάστηκε με pisco, φρέσκο χυμό λάιμ και ζάχαρη, ενώ στη συνέχεια, πήρε την οριστική του μορφή, λίγο πριν πεθάνει ο Morris, το 1929, όταν ο Περουβιανός μπαρτέντερ του, Mario Bruiget, πρόσθεσε ασπράδι αυγού για την υφή και μπίτερς Angostura για γευστική και αρωματική πολυπλοκότητα. Αν και το μπαρ έκλεισε την ίδια χρονιά, οι μπαρτέντερ που είχαν περάσει από αυτό, διέδωσαν τη συνταγή και σε άλλα, όπως σε αυτό του ξενοδοχείου Maury ή του Bolívar και από εκεί κληροδότησαν το κλασικό αυτό κοκτέιλ στα κιτάπια της παγκόσμιας αναμειγνυολογίας. 

Οι αξιώσεις των Χιλιανών

Ενώ οι ισχυρισμοί του Περού επιβεβαιώνονται από γραπτές αναφορές σε περιοδικά και στα guestbook του Morris’ Bar από τη δεκαετία του ‘20, η Χιλή συντηρεί εδώ και δεκαετίες το δικό της, διαφορετικό αφήγημα. Αποδίδουν τη δημιουργία του στον Elliot Stubb, έναν Εγγλέζο θαλαμηπόλο σε εμπορικό πλοίο, ο οποίος φέρεται να ανέμειξε pisco με λεμόνι και ζάχαρη στο λιμάνι της πόλης Iquique (τότε σε Περουβιανή επικράτεια, τώρα σε Χιλιανή), το 1872! Η ιστορία, παρ’ όλα αυτά, απαξιώθηκε γρήγορα, καθώς η ιστορία που κατεγράφη σε εφημερίδα της εποχής, πρακτικά περιέγραφε ένα whiskey sour και όχι ένα ποτό με pisco. 

Σε κάθε περίπτωση, και οι Χιλιανοί αγκάλιασαν το Pisco Sour ως συνταγή, από πολύ νωρίς. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘20 το κοκτέιλ ήδη σερβιριζόταν στα μπαρ του Σαντιάγκο, ενώ τη δεκαετία του ‘30 συμπεριλήφθηκε και σε ένα μυθιστόρημα του Χιλιανού Joaquín Edwards Bello, το La chica del Crillón. Άρα, μολονότι οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν πως οι ρίζες του κοκτέιλ ανήκουν στο Περού, η Χιλή αδιαμφισβήτητα το οικειοποιήθηκε, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. 

Δύο έθνη, δύο συνταγές – Pisco Sour

Σήμερα, μπορείτε να απολαύσετε Pisco Sour και στις δυο χώρες. Ξεκινώντας από τα βασικά, μπορεί και οι δύο να φτιάχνουν pisco, όμως αυτά διαφέρουν σημαντικά· αλλάζει ο τόπος, οι ποικιλίες σταφυλιού που χρησιμοποιούνται και οι μέθοδοι παραγωγής. Και καθώς το pisco τους είναι διαφορετικό, έτσι και τα Pisco Sour τους, εγγενώς προκύπτουν αρκετά διαφορετικά. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό που τα διαφοροποιεί.

Το Περουβιανό Pisco Sour παρασκευάζεται με pisco τύπου Quebranta ή με οποιοδήποτε, μη-αρωματικό pisco, φρεσκοστυμμένο χυμό από λάιμ, σιρόπι ζάχαρης, ασπράδι αυγού και μπίτερς τύπου Angostura. Χτυπιέται στο σέικερ με πάγο και σερβίρεται σε ποτήρι τύπου κοκτέιλ χωρίς πάγο, με τον χαρακτηριστικό αφρό από το ασπράδι. 

Το Χιλιανό ποτό, από την άλλη, συνήθως παρασκευάζεται με  ελαφρώς πιο απαλό ή και λίγο παλαιωμένο pisco, μια τοπική ποικιλία λεμονιού (Pica) και χωρίς ασπράδι αυγού ή μπίτερς. Συνήθως χτυπιέται σε μπλέντερ με πάγο, κάτι που δημιουργεί ένα πιο ελαφρύ ποτό. 

Κάθε μία από τις εκδοχές, πρακτικά παράγει και διαφορετικό ποτό, του Περού ένα που ταιριάζει περισσότερο στα κοκτέιλ μπαρ, ενώ της Χιλής ένα πιο ελαφρύ, στο όριο του απεριτίφ. 

Πολιτιστική κληρονομιά και διπλωματικός πυρετός

Προφανώς και οι δυο χώρες θεωρούν το Pisco Sour τους ως το καλύτερο! Το Περού έχει ορίσει το πρώτο Σάββατο του Φεβρουαρίου ως Εθνική Μέρα Pisco Sour, κάτι που «τρέχει» κάθε χρόνο από το 2004, με φεστιβάλ, ιβέντ και σχετικούς διαγωνισμούς παντός τύπου. Μάλιστα, το 2007 ενέταξε το ποτό στα στοιχεία εκείνα που ορίζουν την Πολιτισμική Κληρονομιά του έθνους τους. Πλέον δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθείτε σε Περουβιανό γάμο, σε διπλωματικά ιβέντ, σε σπιτικά πάρτι ή ακόμη και στα αεροδρόμια της χώρας και να μην κάνουν την εμφάνισή τους ένα ή περισσότερα Pisco Sour. 

Από την άλλη, και στη Χιλή έχουν θεσπίσει Εθνική Μέρα του δικού τους Pisco Sour! Αυτή τιμάται κάθε χρόνο στις 15 Μαίου, ημερομηνία τέθηκε σε ισχύ το πρώτο προεδρικό διάταγμα που ανακήρυξε το pisco, ως εθνικό ΠΟΠ προϊόν της χώρας. Όπως οι Περουβιανοί, έτσι και οι Χιλιανοί, θεωρούν το Pisco Sour τους ως έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της γαστρονομίας τους. 

Η αντιπαλότητα αυτή κορυφώθηκε το 2017, όταν στον διεθνή διαγωνισμό Concours Mondial de Bruxelles, ο οποίος εκείνη τη χρονιά διοργανώθηκε στη Χιλή, απαιτήθηκε από τους οικοδεσπότες να αποκλειστούν τα Περουβιανά pisco από την κατηγορία και να διαγωνιστούν ως “aguardiente de uva” (μπράντι σταφυλής). Οι Περουβιανοί τα πήραν άσχημα και αποφασίστηκε να αποχωρήσουν οι συμμετοχές τους από τον διαγωνισμό. 

Μάλιστα υπάρχει και μια ιστορία με πρωταγωνιστή τον εκλιπόντα σούπερ σταρ Anthony Bourdain, ο οποίος δημόσια είχε παραδεχθεί πως το Περουβιανό Pisco Sour είναι το καλύτερο, ενώ αντίστοιχα, σε ένα επεισόδιο του No Reservations όπου δοκίμασε το Χιλιανό, δήλωσε «είναι καλό, αλλά την επόμενη φορά θα πιω μια μπίρα»…

Σε κάθε περίπτωση, και οι δύο χώρες βοήθησαν όλα αυτά τα χρόνια στη διάδοση του Pisco Sour, ίσως μάλιστα και αυτή η αντιπαλότητα να ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τη δημοτικότητα του κοκτέιλ. Και μολονότι και οι δύο χώρες διεκδικούν την πατρότητα του ποτού, ίσως έχει επικρατήσει λίγο περισσότερο η συνταγή του Περού. Τουλάχιστον, εγώ έτσι το έμαθα και έτσι το απόλαυσα, ουκ ολίγες φορές όλα αυτά τα χρόνια. Ως εκ τούτου, αυτή είναι και η συνταγή που θα σας μεταφέρω. 

Pisco Sour – συνταγή

Συστατικά: Δείτε πιο κάτω

Διαδικασία: Χτυπήστε όλα τα συστατικά εκτός των μπίτερς με πάγο σε σέικερ.Διπλοσουρώστε τον πάγο και χτυπήστε ξανά χωρίς πάγο, ιδανικά μέσα σε ένα μπλέντερ, για να αφρατέψει το ασπράδι. Σερβίρετε χωρίς πάγο σε ποτήρι τύπου κοκτέιλ ή και με πάγο σε ποτήρι τύπου old fashioned. Γαρνίρετε με μερικές σταγόνες μπίτερς τύπου Angostura επάνω από το ποτό.