Ανακαλύπτοντας το Negroni: Η στιγμή γέννησης ενός θρύλου και τα χρόνια που ακολούθησαν

Εδώ και αρκετά χρόνια το Negroni πανάξια και αδιαμφισβήτητα κατέχει τον τίτλο του πιο αγαπημένου κλασικού κοκτέιλ. Πέρα όμως από την εύκολη -και απλοϊκή για κάποιους- συνταγή του, το Negroni διαθέτει και πλούσια ιστορία γύρω από την προέλευσή του· δημιουργήθηκε εντός ενός συγκεκριμένου κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισίου, από συγκεκριμένα άτομα –η ταυτότητα των οποίων, παρόλα αυτά, αμφισβητείται από κάποιους- και στη δημιουργία του μπορούμε να παρατηρήσουμε, σαν μέσα από καθρέφτη, τις συνήθειες, τις προτιμήσεις, τα ήθη και τα έθιμα μιας ολόκληρης κοινωνίας και όλα εκείνα που θα ακολουθούσαν ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά. Σε αυτή την σειρά από άρθρα θα προσπαθήσω να ξεμπλέξω τις ρίζες του θρυλικού αυτού κοκτέιλ. Σε προηγούμενα άρθρα της σειράς διαβάσατε για τη Φλωρεντία του 19ου αιώνα, για το Café Casoni και τον Fosco Scarselli και φυσικά για τον Κόμη Camillo Negroni. Έφθασε η σειρά που όλοι περιμένατε· να μελετήσουμε την ακριβή στιγμή που γεννήθηκε το θρυλικό αυτό κοκτέιλ, το πως πρωτοφτιάχτηκε, με ποια συνταγή και πως εξελίχθηκε και άντεξε στο χρόνο.

Αυτή είναι η συνταγή για το πιο κλασικό κοκτέιλ της Ιταλίας και αυτό με τις περισσότερες παραγγελίες σήμερα στα μπαρ όλου του κόσμου. Ένα κοκτέιλ με «αριστοκρατικές» ρίζες, καθώς γεννήθηκε ακολουθώντας τα «πάθη» ενός Κόμη, αλλά και το κοκτέιλ γύρω από το οποίο υπάρχουν οι περισσότερες καταγεγραμμένες ιστορίες, γεγονότα, πρόσωπα. Δημιουργήθηκε -όπως διαβάσατε σε προηγούμενα άρθρα ετούτης της σειράς- στη Φλωρεντία, από κάποιον που δεν ήταν μπάρμαν -αλλά σύχναζε σε μπαρ. Αυτά όμως που αναρωτιούνται οι περισσότεροι, είτε είναι απλοί καταναλωτές, εκπρόσωποι εταιρειών ποτών ή ακόμη και επαγγελματίες του μπαρ, πως και πότε πρωτοφτιάχτηκε το Negroni, πως άντεξε, πως εξελίχθηκε και διαδόθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο. Έπειτα από μεγάλη έρευνα, είμαι έτοιμος να σας δώσω μερικές απαντήσεις.

Πότε ακριβώς πρωτοδημιουργήθηκε;

Η πρώτη γραπτή καταγραφή του Negroni βρίσκεται σε μια επιστολή προς τον Κόμη, από τον καλό του φίλο και έμπορο αντικών, Francis Harper. Με ημερομηνία 13 Οκτωβρίου 1920, ο Χάρπερ απευθύνεται στον φίλο του, ο οποίος λογικά ήταν άρρωστος, γράφοντάς του πως «λες ότι μπορείς να πίνεις και να καπνίζεις όσο θέλεις κι εγώ γελάω. Φρόντισε τουλάχιστον να μην πίνεις περισσότερα από 20 Negroni τη μέρα!»

Δύο πράγματα συμπεραίνουμε από το παραπάνω απόσπασμα. Το πρώτο είναι πως το Negroni είχε ήδη δημιουργηθεί μέχρι το 1920. Για την ακρίβεια, μεταξύ του 1917 που ο μπάρμαν Fosco Scarselli κατέφθασε στη Φλωρεντία και του 1920 που στάλθηκε ετούτο το γράμμα.

Σε τι ποτήρι πρωτοσερβιρίστηκε;

Το δεύτερο είναι πως αποκλείεται να φτιαχνόταν με τις δοσολογίες που χρησιμοποιούμε σήμερα. Μπορεί η αναλογία σε μέρη να είναι 1:1:1 -κάτι που επίσης θα αμφισβητήσουμε αργότερα- σήμερα όμως η πιο συνηθισμένη ερμηνεία αυτού του «μέρους» είναι 30 ml έκαστο, δεδομένο πως σερβίρουμε το Negroni με πάγο σε κοντό ποτήρι. Συνολικά δηλαδή 90ml ποτού, ανακατεμένα με πάγο. Καταλαβαίνετε πως το να πίνει κάποιος τουλάχιστον 20 τέτοια ποτά τη μέρα και να καταφέρνει να ζήσει ως τα 66 του χρόνια, αποτελεί αποκύημα της φαντασίας, είναι κάτι αδιανόητο. Οδηγούμαστε λοιπόν στο πιο ασφαλές συμπέρασμα πως το πρώτο Negroni σερβιρίστηκε σε ποτήρια της grappa ή του σέρι, ποτήρια στα οποία σέρβιραν συνήθως κρύα λικέρ ή αποστάγματα ή βερμούτ και τα γέμιζαν περίπου με 30ml.

Ο πάγος

Ένα άλλο δεδομένο, το οποίο συνηγορεί στην προηγούμενη υπόθεση, είναι ο πάγος. Τη δεκαετία του ’20 η χρήση του πάγου στα ποτά δεν ήταν ακόμη τόσο διαδεδομένη. Ενώ τεχνολογικά είχαν δημιουργηθεί καταψύξεις και κάποιες πρώιμες παγομηχανές, ο πάγος που χρησιμοποιείτο -σπάνια, η αλήθεια είναι- ερχόταν από τις χιονισμένες βουνοκορφές και συντηρούνταν όσο γίνεται περισσότερο σε μονωμένα, μεταλλικά δοχεία ή σε κελάρια. Υπάρχουν καταγραφές για τη χρήση του στα ποτά, πλην όμως αυτές δεν αποτελούσαν καθημερινότητα στα μπαρ, πόσω μάλλον σε αυτά μιας ιταλικής πόλης, σαν την Φλωρεντία.

Η συνταγή του

Κανείς δεν έχει επιβεβαιώσει πως την πρώτη φορά που δημιουργήθηκε το Negroni χρησιμοποιήθηκε η συνταγή του 1:1:1. Καθώς η βάση του υπήρξε το Americano, του οποίου τα συστατικά δεν αναμειγνύονταν όλα σε ίσα μέρη, σίγουρα όχι σε 30:30:30, δεν μπορούμε παρά να αμφισβητήσουμε αυτήν την «χρυσή» αναλογία που έκανε γνωστό αργότερα το Negroni. Επιπροσθέτως, είναι αρκετά πιθανό τα πρώτα Negroni να σερβίρονταν με λίγη σόδα, για φινίρισμα, και με μια φέτα πορτοκάλι, κάτι που απορρίπτουν μετά βδελυγμίας τα σημερινά μπαρ. Παρόλα αυτά, η σόδα συχνά χρησιμοποιείτο στο σερβίρισμα των γλυκών βερμούτ, οπότε, δεν ήταν καθόλου περίεργο στην Ιταλία της δεκαετίας του ’20. Το ίδιο και η φέτα πορτοκαλιού, η οποία στη συνέχεια έγινε φλούδα.

Σε κάθε περίπτωση, το Negroni έζησε μέρες λαμπρές κυρίως από τη δεκαετία του ’20 έως αυτή του ’40, χάρη στη γοητεία και τη δημοφιλία του δημιουργού του, παρόλο που η κουλτούρα της αναμειγνυολογίας εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε βρεφικό στάδιο, κυρίως λόγω έλλειψης ποιοτικών προϊόντων από το εξωτερικό, αλλά και της σχεδόν απαγόρευσής του από το φασιστική κυβέρνηση του Μουσολίνι που απέρριπτε καθετί ξενόφερτο.

Η επιτυχία του όμως δε μπόρεσε να συγκρατηθεί ούτε και από τον Ιταλό δικτάτορα. Διαδόθηκε πρώτα στη Ρώμη και στο Μιλάνο, κυρίως από επιφανείς εκείνης της εποχής, ίσως συγγραφείς και καλλιτέχνες που σύχναζαν στα μπαρ και έγινε γνωστό στα σπουδαιότερα εκείνης της εποχής. Μέχρι και οι Φουτουριστές του Μαρινέτι λέγεται πως γοητεύτηκαν από το ερυθρωπό αυτό κοκτέιλ και εμπνεύστηκαν για την αλκοολική του «έκφραση», το Πολιμπίμπιτε.

Η διάδοσή του συνεχίστηκε και τις επόμενες δεκαετίες, αυτές που ακολούθησαν τον πόλεμο, και από επιφανείς μπαρτέντερ όπως ο Luigi ‘’Gigi’’ Senesi του Φλωρεντίνικου Hotel Baglioni, ο Angelo Zola, μπαρτέντερ στο Principe di Savoia στο Μιλάνο και εκ των συνιδρυτών των Ενώσεων Μπάρμαν AIBES και IBA, ο Mauro Lotti του Orologio στη Φλωρεντία και αργότερα του Grand Hotel στη Ρώμη και ο σούπερ σταρ Victor Tombolini.

Η πρώτη παραλλαγή του Negroni

Έπρεπε να φθάσει η δεκαετία του ’50, όπου σε ένα ακόμη εμβληματικό μπαρ, αυτό του ξενοδοχείου Excelsior στη Ρώμη, για να δημιουργηθεί η πρώτη παραλλαγή του Negroni, το Cardinale. Μέχρι κι ο Πάπας Πίος ΙΒ’ σύχναζε ενίοτε στο Hotel Excelsior, απολαμβάνοντας ένα ποτό με κρασί από το Mosel -γερμανός γαρ-, τζιν και Campari. Ο Γενοβέζος μπάρμαν του Excelsior εκείνη την εποχή, Raimondo, λέγεται πως ένα απόγευμα προσέφερε στον Πάπα ένα παρόμοιο κοκτέιλ, αντικαθιστώντας το γλυκό βερμούτ του Negroni και το κρασί του αγαπημένου του ποτού, με ξηρό βερμούτ. Και εγένετο Cardinale!

Αλλά μέχρι κι ο James Bond βαπτίστηκε ως πρέσβης του Negroni. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ο Ίαν Φλέμινγκ επισκέφθηκε τη Βενετία, προκειμένου να γνωρίσει τα μέρη που περιγράφονταν στο «Θάνατο στη Βενετία» του Τόμας Μαν. Εκεί ο Φλέμινγκ έγραψε το ‘’Risico’’, μια ιστορία με τον πράκτορα 007 που διαδραματίζεται μεταξύ Βενετίας και Ρώμης, όπου τον τοποθετεί στο ίδιο Hotel Excelsior να παραγγέλνει… Negroni!

«Ο σερβιτόρος ήρθε. ‘’Καλησπέρα σας, κύριε. Ο κύριος Kristatos είναι στο τηλέφωνο’’

Ο Μποντ έγνεψε. ‘’Ένα Negroni. Με Gordon’s, παρακαλώ’’

Ο σερβιτόρος επέστρεψε στο μπαρ. ‘’Negroni. Uno. Gordon’s’’.