Los Barbados

του Νίκου Αρβανίτη

Τα Μπαρμπέιντος γεωγραφικά τοποθετούνται στη νοτιοανατολική μεριά του συμπλέγματος των νησιών της Καραϊβικής θάλασσας και ανήκουν πολιτισμικά στις Μικρές Αντίλλες των Δυτικών Ινδιών, όπως τις βάφτισε κάποτε ο Χριστόφορος Κολόμβος. Η πρώτη προσέγγιση από Ευρωπαίο έγινε από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Πέδρο Κάμπο το 1536. Το ονόμασε “Los Barbados” που σημαίνει “οι γενειοφόροι”. Εκεί κατοικούσαν ήδη ιθαγενείς που είχαν προέλευση από Βενεζουέλα και άλλες περιοχές της Νότιας Αμερικής. Στις 14 Μαΐου 1625 ο Άγγλος κατακτητής Τζον Πάουελ προσάραξε στο μικρό και όμορφο αυτό νησί μη έχοντας και πολύ φιλικές διαθέσεις προς τους ντόπιους. Μετά από δύο χρόνια, με τη βοήθεια του αδερφού του Χένρι, είχε ήδη αφανίσει το μεγαλύτερο μέρος των ιθαγενών και είχε ήδη ξεκινήσει την εισαγωγή σκλάβων και Άγγλων άποικων. Η πρώτη ευρωπαϊκή κοινότητα  σχηματίστηκε στη δυτική ακτή του νησιού και ονομάστηκε Τζέιμστάουν.

H πρώτη απόπειρα των Άγγλων Αποίκων για συγκομιδή μετρητών, που ήταν απαραίτητη για να επιβιώσουν στην καινούρια αυτή πατρίδα, ήταν ο καπνός και το βαμβάκι. Η λύση αυτή δεν ήταν όμως αρκετά κερδοφόρα και έτσι στράφηκαν προς το πιο πολύτιμο και ανερχόμενο αγαθό του τότε κόσμου, που ήταν η παραγωγή ζάχαρης από ζαχαροκάλαμο. Η ανάγκη για φτηνό εργατικό δυναμικό στις φυτείες των φεουδαρχών, είχε ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη μαζική μετακίνηση και εισαγωγή σκλάβων στη ιστορία της ανθρωπότητας. Αυτό άλλωστε συνέβαινε και στα υπόλοιπα νησιά της Καραϊβικής. Μεγάλος αριθμός Αφρικανών αρπάχτηκε με τη βία και εργάστηκε κάτω από απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, βιώνοντας την απόλυτη εξαθλίωση, και τελικά βέβαια το θάνατο. Οι Άγγλοι γαιοκτήμονες συνέχιζαν να πλουτίζουν με ραγδαίους ρυθμούς, χτίζοντας μεγάλα πολυτελή σπίτια, πολλά από τα οποία υπάρχουν έως και σήμερα. Οι πιο ευσυνείδητοι από τους ντόπιους που γνώρισα εκεί, αποφεύγουν να διασχίζουν την δυτική και τη βόρεια ακτή του νησιού, γιατί απλά “δεν ξεχνάνε”.

Kαι φυσικά όπου υπάρχει ζαχαροκάλαμο υπάρχει και ρούμι. Μέχρι και σήμερα το πρώτο αποστακτήριο που τεχνικά έβγαλε καλής ποιότητας ρούμι (στα χαρτιά φυσικά) βρίσκεται εν ενεργεία από το 1703 στην ίδια περιοχή, St. Lucy. Είναι κλειστό για το κοινό ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν… Αρκετοί αξιόλογοι συνάδελφοι στο νησί μου ανέφεραν ότι από το 1637, γίνεται απόσταξη aquartiente, το οποίο ήταν και ένα από τα αγαπημένα του Βασιλικού Βρετανικού στόλου, καθώς το μπλεντ του ναυτικού ρουμιού περιέχει και από αυτό. Δεν είναι μόνο το κλίμα, η ξεχωριστή μελάσα που παράγουν τα Barbados, αλλά κυρίως η σύσταση του εδάφους και η μορφολογία. Το νερό που χρησιμοποιείται φιλτράρεται φυσικά στο υπέδαφος και είναι πλούσιο σε κοραλλιογενή ασβεστόλιθο. Επίσης υπάρχει ομοιομορφία στη κατανομή παραγωγής, καθώς δεν υπάρχει κανένα ύψωμα, αφού το ψηλότερο μέρος του νησιού είναι γύρω στα 270-300 μέτρα. Όσες φυτείες επισκέφτηκα είδα το εργατικό δυναμικό να κάνει συγκομιδή με τα χέρια και όχι με μηχανήματα κοπής. Η εικόνα ήταν κάπως λυπητερή για εμένα, καθώς το βλέπω με μία πιο ρομαντική χροιά το θέμα αυτό, αλλά το αποτέλεσμα είναι σίγουρα καλύτερο στο ποτήρι μας. Πλούσια λοιπόν και αρωματικά αποστάγματα που μπορείς να απολαύσεις, ανάμεσα σε μία τεράστια γκάμα ετικετών και να βρεις σίγουρα αυτό που σου ταιριάζει περισσότερο γευστικά.

Ο συνδυασμός των τριών πολιτισμών που συμβίωσαν στο μικρό αυτό νησί, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία της Bajan κουλτούρας. Αν με ρωτήσεις τι ακριβώς είναι για εμένα αυτή η κουλτούρα, αμφιβάλω ότι μπορώ να διατυπώσω την απάντηση σε ένα κείμενο. Δυσκολεύομαι να βρω λέξεις για να παρουσιάσω με απλό τρόπο ποιος είναι ο ορισμός της ευτυχίας για αυτούς τους ανθρώπους. Η αγνότητά τους και η έλλειψη του υπερκαταναλωτισμού στη καθημερινότητά τους, είναι κάτι το οποίο τους κάνει τόσο διαφορετικούς. Αντίδοτο στις, κυρίως οικονομικές, δυσκολίες, μου είπαν ότι είναι η θάλασσα και ο ήλιος. Τι άλλο να χρειάζονται όταν η λέξη “υπερβολή” δεν υπάρχει στο λεξιλόγιό τους; Εκτός ίσως από όταν πρόκειται για χορό τραγούδι και χαμόγελο. Υπερβολή όμως, σε εγωισμό και φιλοδοξία, όχι.

Λιτότητα σε μία πικάντικη κουζίνα, αλλά και σε μπαρ τα οποία δεν χρειάζεται να είναι τίγκα στο μάρμαρο και στο γρανίτη για να θεωρούνται όμορφα και πετυχημένα. Εξυπηρέτηση, από οποιασδήποτε ηλικίας και φύλου μπαρτέντερ, σε rum shop που έχουν σαν κεντρικό γνώμονα το τέλεια ισορροπημένο ποτό και την τεχνική κατάρτιση. Δεν χρειάστηκαν πολλές ώρες για να μου χτυπήσει ο γείτονας τη πόρτα, απλά για να με καλησπερίσει και να με καλωσορίσει, κρατώντας δημητριακά και γάλα για να έχω για πρωινό. Και εδώ, στην πόλη μου, ακόμα να γνωρίσω τους κάτοικους της πολυκατοικίας μου, οι οποίοι μαζεύουν υπογραφές για να διώξουν εμένα και το “θορυβώδες” σκυλί μου μετά από 7 χρόνια συμβίωσης…

Δε θέλω να εστιάσω σε αποστακτήρια και σε γαστρονομία, γιατί πολύ απλά δεν είναι αυτή η βασική προσέγγισή μου στα Μπαρμπέιντος, και στα άλλα νησιά που θα επισκεφτώ, όταν, όσο πιο σύντομα μπορώ, επιστρέψω εκεί. Το βασικό μας μέλημα που είναι η “εικόνα μας” και η ραγδαία ψυχαναγκαστική επαγγελματική μας εξέλιξη, λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα με αυτό που μπορούν να διδάξουν οι Bajan σε εμάς, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.