Λανθαρότε, Ισπανία. Αμπελοκαλλιέργεια στην ηφαιστειακή γη.

Το Λανθαρότε (Lanzarote) είναι ένα από τα επτά νησιά των Καναρίων νήσων και βρίσκεται στον Ατλαντικό Ωκεανό, βοριοδυτικά της Βόρειας Αφρικής. Χρωστάει το όνομα του στον Γενουάτη ναυτικό Λανσελότο Μαροτσέλο από τις αρχές του 14^ου αιώνα, και το «δανείζει» ως ονομασία προέλευσης, σε ένα κρασί προερχόμενο από τα αμπέλια του, ή όπως αυτά αποκαλούνται, «τα αμπέλια του αδύνατου – vineyard of impossible»!

Είναι το τελευταίο νησί από τα Κανάρια, στα οποία η καλλιέργεια της αμπέλου εισήχθη, ήδη από το 16^ο αιώνα, όμως οι καταστροφικές ηφαιστειακές εκρήξεις του 1730 –το νησί είναι γέννημα σεισμού εκατομμύρια χρόνια πριν- αν και φάνηκε προς στιγμήν πως θα ανέκοπταν την εξέλιξή της, τελικά τη διαφοροποίησαν προς το καλύτερο.

Η μανία του Εγκέλαδου, από την οποία το ένα τρίτο του νησιού θάφτηκε κάτω από την καυτή λάβα, σε συνδυασμό με το δυσμενές γεωγραφικό πλάτος (29^οΒ), τις ελάχιστες βροχοπτώσεις, αλλά και τους ανέμους που μαστιγώνουν βίαια το νησί, θα έπρεπε φυσιολογικά να καθιστούν αδύνατη την αμπελοκαλλιέργεια. Όμως, για άλλη μια φορά η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα και η ανθρώπινη επινοητικότητα, προσάρμοσαν τα δεδομένα δημιουργώντας ένα ακόμα παράξενο κρασί, το Ονομασίας Προέλευσης Λανθαρότε.

Αποκλειστικά στο Λανθαρότε

Η μοναδικότητα των κρασιών από το βορειότερο νησί των Καναρίων δεν χαρακτηρίζει ούτε τις ποικιλίες, ούτε τις τεχνικές οινοποίησης, αφού λίγο πολύ συναντώνται και οι μεν και οι δε σε ολόκληρη την Ισπανία. Το ιδιαίτερο ηφαιστιογενές έδαφος, αλλά κυρίως η καλλιέργεια των φυτών που γίνεται μέσα σε διαμορφωμένους λάκκους, είναι η αδιαμφισβήτητη ιδιαιτερότητά τους που δεν συναντάται πουθενά αλλού στον κόσμο.

Σε μικρούς, μαύρους από τη σβησμένη λάβα κρατήρες ,που εφάπτονται σχεδόν μεταξύ τους, και που προστατεύονται από τους ανέμους με χαμηλά κτισμένα πέτρινα ημικυκλικά τοιχία, καλλιεργούνται τα αμπέλια του γηγενούς για την Ευρώπη είδους Vitis vinifera, ακόμα και σήμερα. Η ριζόβια φυλλοξήρα, μάστιγα και όλεθρος για την αμπελοκαλλιέργεια τους τελευταίους δυο αιώνες, παρέκαμψε το νησί, επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά τη δυσαρέσκειά της για τα βολκανικά χώματα.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις που «τρύπησαν» κυριολεκτικά το νησί, βοήθησαν τυχαία τους αγρότες να λύσουν το σοβαρό πρόβλημα της ανομβρίας που αντιμετώπιζαν. Οι εκρήξεις δημιούργησαν τους ηφαιστειακούς βράχους Λαπίγι (lapilli) ή Πικόν (picon), όπως λέγονται, και οι οποίοι, πορώδεις καθώς είναι, απορροφούν υγρασία από τον αέρα. Όταν τοποθετηθούν σαν επίστρωμα στους λάκκους με τα αμπέλια, αποδίδουν το νερό στο χώμα αποτρέποντας ταυτόχρονα και τη διεργασία της εξάτμισης. Η μέθοδος αυτή της ξηρής καλλιέργειας, γνωστής και σαν εναρενάδο (enarenado), συναντάται μόνο στο Λανθαρότε και είναι μοναδική.

Όλη η καλλιέργεια γίνεται με το χέρι, από το φύτεμα μέσα στους σκαμμένους λάκκους, την επίστρωση με τις πέτρες Πικόν, το κτίσιμο των ημικυκλικών πέτρινων τοίχων ή Θόκος (Zokos) όπως ονομάζονται, μέχρι τον τρύγο και τη συγκομιδή των σταφυλιών. Χίλια πεντακόσια άτομα στο νησί δουλεύουν για δυο εκατομμύρια λίτρα κρασί το χρόνο.

Η μοναδικότητα του Λανθαρότε

Το νησί έχει ανακηρυχθεί από την Unesco σαν «απόθεμα της βιόσφαιρας – biosphere reserve» και αποτελεί προστατευόμενη περιοχή δίνοντας ένα από τα καλύτερα παραδείγματα για την επιτυχή εναρμόνιση της ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον –εξαιτίας και της εμπνευσμένης ενασχόλησης του διάσημου καλλιτέχνη Σέζαρ Μανρίκε (Cesar Manrique) που γεννήθηκε και έζησε εκεί, με την αειφορία και την προστασία της τοπικής ιστορίας και της παράδοσης, που δημιούργησε παράλληλα και ένα βιώσιμο μοντέλο τουρισμού.

Οι ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται είναι η λευκή Μαλβάζια, η Μπρεβάλ, η Μοσχατέλα, το Πέδρο Χιμένεθ, το λευκό Λιστάν και η Ντιέγο, ενώ από κόκκινες κυριαρχούν, η ερυθρή Λιστάν και η Νεγραμόλ.

Στα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά, η μεταλλικότητα και τα ορυκτά αρώματα, η λάβα και η ηφαιστειακή γη, επιβεβαιώνουν περίτρανα τη σφραγίδα που επιβάλλει το τερουάρ στη γεύση ενός κρασιού. Η ονομασία δικαιολογεί ξηρά, ημίξηρα, αλλά και εξαιρετικά γλυκά κρασιά, τα περισσότερα από αυτά αρωματικά, καθώς παράγονται από αρωματικές ποικιλίες.