Κλασικές μπίρες – Orval

Η βέλγικη μπίρα Orval και η «θεϊκή παρέμβαση» στη διαδικασία παραγωγής της. 

Η φυσική ομορφιά στην κοιλάδα Gaume του Βελγίου που βρίσκεται ακριβώς στα σύνορα με το βορειοανατολικό κομμάτι της Γαλλίας, είναι ικανή να εμπνεύσει πνευματικότητα ακόμα και στους πιο δύσπιστους. Εκεί, βρίσκεται το αβαείο Notre-Dame d’Orval, γνωστό ως ένα εκ των (πλέον, μόλις δέκα) Τραπιστικών μοναστηριών που παράγει μπίρα. Παρότι οι μπίρες που παράγονται από τα υπόλοιπα μοναστήρια έχουν σχετικά παραπλήσιο γευστικό προφίλ, η μπίρα που προέρχεται από το ζυθοποιείο που βρίσκεται στον χώρο του Notre-Dame d’Orval ξεχωρίζει σαν την μύγα μέσα στο γάλα. Το όνομά της, απλό: Orval.

Ο μύθος της Orval

Αν η Orval χαρακτηρίζεται ιδιαίτερη, τότε το ίδιο μπορούμε να πούμε και για την ιστορία του αβαείου. Ο μύθος λέει πως η κόμισσα Ματθίλδη της Τοσκάνης κατά την επίσκεψή της  στην κοιλάδα Gaume, έχασε το αγαπημένο της χρυσό δαχτυλίδι αρραβώνων της γέρνοντας σε μια λίμνη. Προσευχήθηκε πως αν το βρει, θα χτίσει ένα μοναστήρι στην περιοχή. Ως εκ θαύματος, μια πέστροφα που βρισκόταν στην λίμνη, της το επέστρεψε ακριβώς μετά. Η κόμισσα τήρησε την υπόσχεσή της και χαρακτήρισε την περιοχή ως “Val d’Or”. Έτσι, προέκυψε το όνομα της Orval που μεταφράζεται σε χρυσή κοιλάδα και φυσικά το σήμα της, που δείχνει μια πέστροφα να κρατάει στο στόμα της ένα δαχτυλίδι, σήμα που μέχρι και σήμερα χρησιμοποιεί το αβαείο. Από το 1132 που ιδρύθηκε έχει υποστεί διάφορες ατυχίες, όπως πυρκαγιές ή καταστροφή εν μέσω πολέμων, αλλά το 1926 πέρασε στα χέρια των Τραπιστών μοναχών που το ανακατασκεύασαν πλήρως. Το 1931 κατασκεύασαν και το ζυθοποιείο που βρίσκεται στον ίδιο χώρο, συγκεντρώνοντας επιπλέον κεφάλαια που απαιτήθηκαν για τις εργασίες του.

Είναι ευκόλως εννοούμενο πως οι μοναχοί δεν ενδιαφέρονται για πρακτικές marketing ή επιχειρηματικές τακτικές που θα τους επιφέρουν νέα έσοδα. Αντιθέτως, έχουν κρατήσει την λειτουργία του ζυθοποιείου όσο πιο απλή γίνεται, παράγοντας (για το ευρύ κοινό) μόνο μια μπίρα με το λιτό όνομα Orval. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, η Orval αποτελεί αναμφισβήτητα την πιο ιδιαίτερη μοναστηριακή μπίρα και σίγουρα τη μπίρα που λατρεύουν οι περισσότεροι επαγγελματίες ζυθοποιοί παγκοσμίως. Ως στιλ, τυπικά, εμπίπτει στην κατηγορία των βέλγικων pale ale, αλλά επί της ουσίας, είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Αρχικά περνάει από δύο διαφορετικές ζυμώσεις, η πρώτη σε κάθετες δεξαμενές για πέντε μέρες και η δεύτερη σε οριζόντιες για τρείς εβδομάδες. Στη δεύτερη μάλιστα, προστίθενται σημαντικές ποσότητες αρωματικών λυκίσκων (dry hop). Έπειτα, εμφιαλώνεται μαζί με την προσθήκη σακχάρων ζύμωσης, όπως και βρετανομύκητα και παραμένει στο ζυθοποιείο για τρείς μέχρι πέντε εβδομάδες μέχρι να βγει στην αγορά, χρονικό σημείο όπου πραγματοποιείται τρίτη (!) ζύμωση, μέσα στο μπουκάλι αυτή τη φορά, με τους αλκοολικούς βαθμούς της να φθάνουν στο 6,2% (ή 6,9% για την αμερικάνικη αγορά).

Fun fact: Η Orval δεν είναι η μοναδική μπίρα που παράγει το ζυθοποιείο, εξ’ ου και η αναφορά “στο ευρύ κοινό” που διατυπώθηκε πιο πάνω. Μια ελαφριά εκδοχή της, η Orval Vert, παράγεται αποκλειστικά σε βαρέλια στους 4,5 αλκοολικούς βαθμούς και μπορείτε να τη δοκιμάσετε μόνο σε ένα μέρος: Στο À L’Ange Gardien, ένα καφέ παρακείμενο στο αβαείο.

Η μαγεία της Orval έγκειται στο γεγονός πως η μπίρα παραμένει ζωντανή και μεταλλάσσεται όσο περνούν οι μέρες. Αν αυτή η πρόταση ακούγεται ολίγον τι υπερβολική, σας προτρέπω να δοκιμάσετε μια φρέσκια Orval και να την συγκρίνετε με αντίστοιχη που εμφιαλώθηκε πριν από ένα ή ακόμα και δύο ή τρία χρόνια. Η φρέσκια έχει έντονη παρουσία λυκίσκου, με σχετική πίκρα και ισχυρές βοτανικές, γήινες νότες. Μετά από κάποιους μήνες, αναπόφευκτα ο λυκίσκος φθίνει και ο βρετανομύκητας αρχίζει να παίρνει τον έλεγχο δημιουργώντας εντυπωσιακή πολυπλοκότητα. Πλέον, εντοπίζουμε φαινολικά στοιχεία που παραπέμπουν σε δέρμα (ή σέλα αλόγου όπως αρέσκονται να αναφέρουν οι beer geek) και τροπικά φρούτα, άλλα και υποψία από μπισκότο, ξηρούς καρπούς, μπαχαρικά. Κυριολεκτικά, η Orval είναι μοναδική μιας και κάθε γευστική εμπειρία της διαφέρει από την προηγούμενη. Όπως λέει και η έκφραση, ‘’the gift that keeps on giving’’.

Ευτυχώς, παρότι βγαίνει σε συγκεκριμένες και σχετικά περιορισμένες ποσότητες, η Orval έχει σταθερή παρουσία και στην χώρα μας, κυρίως σε χώρους εστίασης εξειδικευμένους με τη μπίρα. Δεν ξέρω αν η ποιότητά της προέρχεται από θεϊκή παρέμβαση ή κάτι παρόμοιο, αλλά αξίζει χωρίς καμία αμφιβολία την προσοχή σας μιας και δεν μπορώ να σκεφτώ άλλη μπίρα που αλλάζει τόσο πολύ τον χαρακτήρα της με την πάροδο του χρόνου. Κυριολεκτικά και μεταφορικά, μοναδική!