Hangxiety: οι ψυχικές και πνευματικές επιπτώσεις της κατανάλωσης αλκοόλ

Έχετε μόλις ξυπνήσει έπειτα από έξοδο με φίλους για φαγητό, ποτά, κοκτέιλ, χορό. Η παρέα μεγάλη, ίσως και μερικοί που τους γνωρίσατε την ίδια μέρα για πρώτη φορά, λίγο bar-hopping σε 2-3 μπαρ, επίσκεψη ίσως και σε κάποιο κλαμπ μετά τα μεσάνυχτα και επιστροφή για ύπνο τις πρώτες πρωινές ώρες. Αν την επομένη μέρα αντί για πονοκέφαλο και δίψα και αδυναμία, αισθάνεστε άγχος, τρόμο ή τύψεις, για κάτι που είπατε, για κάτι που κάνατε, αλλά μπορεί να μη θυμάστε ή για κανέναν ξεκάθαρο λόγο, τότε πιθανότατα ανήκετε στο 12% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού που επηρεάζεται από το Hangxiety, ένα μείγμα χανγκόβερ και άγχους (anxiety), για το οποίο η διεθνής ιατρική κοινότητα, αλλά και η κοινωνία, ξεκίνησε να μιλά μόλις την τελευταία δεκαετία.

Για το χανγκόβερ έχουμε γράψει ξανά, μπορείτε να διαβάσετε εδώ, προκαλείται από τις άμεσες επιπτώσεις του αλκοόλ στο σώμα, στον οργανισμό μας· αφυδατώνει, φουσκώνει και ο μεταβολισμός του αφήνει τοξικά παράγωγα. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, το χανγκόβερ εκφράζεται με πονοκέφαλο, ναυτία και τάση προς εμετό, κούραση, δίψα, πόνους στο κορμί και υπερευαισθησία στο φως και στον ήχο.

Το Hangxiety από την άλλη, αναφέρεται πολύ συγκεκριμένα και σχεδόν αποκλειστικά στο άγχος και στη συναισθηματική δυσφορία που βιώνουν μερικοί άνθρωποι την επόμενη μέρα από την κατανάλωση αλκοόλ. Τα πιο βασικά συμπτώματα μπορεί να είναι το άγχος και οι κρίσεις πανικού, αισθήματα ενοχής ή ντροπής για συμπεριφορές μας που μπορεί να θυμόμαστε, αλλά μπορεί και όχι πλήρως, γενική ή συγκεκριμένη υπερβολική ανησυχία και τρόμος, ότι θα συμβεί κάτι συγκεκριμένο ή χωρίς κάτι ξεκάθαρο. Άρα, ενώ το χανγκόβερ επηρεάζει πρωτίστως το σώμα μας, το Hangxiety «επιτίθεται» σχεδόν αποκλειστικά στη συναισθηματική μας κατάσταση και στο μυαλό μας.

Γιατί όμως συμβαίνουν όλα τα παραπάνω;

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει πληθώρα νευροδιαβιβαστών και ορμονών. Αυτά που επηρεάζονται περισσότερο από την αιθυλική αλκοόλη είναι η ντοπαμίνη, η αδρεναλίνη και η νορεπινεφρίνη, η σεροτονίνη, τα ενδογενή οπιοειδή, το νευροπεπτίδιο Υ, η γλουταμάτη και βέβαια, το GABA. Το GABA -στα ελληνικά, γάμμα-αμινοβουτυρικό Οξύ- είναι ένας νευροδιαβιβαστής ο οποίος παράγεται μέσα από συγκεκριμένους νευρώνες και ο οποίος διαδραματίζει τελικώς σημαντικό ρόλο στο κεντρικό νευρικό σύστημα· αναστέλλει τη μετάδοση των νεύρων και μειώνει τη νευρωνική διέγερση, χαλαρώνοντας έτσι τις λειτουργίες του εγκεφάλου, άρα και τον ίδιο τον άνθρωπο.

Το αλκοόλ ενισχύει την παραγωγή, άρα και τη δράση του GABA, ενώ την ίδια στιγμή μειώνει τη γλουταμάτη (ένας άλλος νευροδιαβιβαστής που αναστέλλει την παραγωγή του GABA). Εκεί οφείλεται η χαλάρωση που επιφέρει η κατανάλωση αλκοόλ. Τα άσχημα νέα από το μέτωπο έρχονται όταν αρχίζει και περνά η επίδραση του αλκοόλ· ο οργανισμός προσπαθεί να επαναφέρει το ισοζύγιο γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέος και γλουταμάτης, ε και κάποιες φορές «πέφτει έξω», δηλαδή εκλύει περισσότερο από το δεύτερο και εκεί γίνεται ο κακός χαμός, με μερικές ή και όλες τις προαναφερθείσες ψυχικές και πνευματικές διαταραχές-συμπτώματα.

Επιπροσθέτως, όπως αναφέρθηκε και στο κείμενο για τον σακχαρώδη διαβήτη, μετά από κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκληθεί υπογλυκαιμία. Ως απάντηση, ο οργανισμός μας απελευθερώνει κάποιες ορμόνες, που είναι γνωστές ως ορμόνες του στρες, δύο από αυτές είναι η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, οι οποίες «τσιγκλάνε» το συκώτι για να απελευθερώσει γλυκογόνο και να ομαλοποιήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Οι δύο αυτές ορμόνες του στρες προκαλούν στον άνθρωπο αυτό που υπόσχεται το όνομά τους· στρες.

Θέλετε κι άλλα; Ακόμη κι αν καταφέρετε να κοιμηθείτε τη νύχτα -ή το πρωί- μετά την κατανάλωση αλκοόλ, η ποιότητα του ύπνου πιθανότατα θα είναι χάλια. Το αλκοόλ διαταράσσει τον REM ύπνο, κι έτσι αυξάνεται η κούραση την επόμενη μέρα και συνεκδοχικά το άγχος.

Τι κάνουμε για να προλάβουμε το Hangxiety;

Πάνω-κάτω, ότι κάνουμε για να προλάβουμε τη μέθη και το χανγκόβερ. Πρακτικά:

• Προσπαθούμε να προλάβουμε την αφυδάτωση. Συνιστάται ένα ποτήρι νερού μετά από κάθε ποτό.
• Τρώμε πριν και κατά τη διάρκεια της κατανάλωσης αλκοόλ. Ένα γεύμα πλούσιο σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνη, αλλά και μικρότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας, βοηθά στη σταθεροποίηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα.
• Μετριάζουμε την κατανάλωση αλκοόλ. Εντάξει, δεν είναι πάντα εύκολο, το γνωρίζω, αλλά γενικά, καλό είναι να γνωρίζουμε τα όριά μας, και να προσπαθούμε να μένουμε εντός αυτών, ώστε να δώσουμε την ευκαιρία στον οργανισμό μας να επεξεργαστεί το αλκοόλ… χωρίς εκπλήξεις σε ποσότητα. Συνήθως, ένας «καλός ρυθμός» είναι το ένα ποτό κάθε ώρα.
• Αποφεύγουμε την ζάχαρη στα ποτά. Το έγραψα και πιο πάνω, οι αυξομειώσεις στα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα δεν κάνουν καλό. Καλύτερα σκέτα ποτά ή κοκτέιλ όχι τόσο γλυκερά.
• Επιλέξτε το περιβάλλον σας. Ένα οικείο μπαρ ή εστιατόριο, ένα σπίτι φίλων, χώροι που γνωρίζουμε καλά, είναι πάντα καλύτεροι από μπαρ που πηγαίνουμε για πρώτη φορά, με παρέες που δεν γνωρίζουμε και που μπορούν να μας δημιουργήσουν άγχος και στρες.

Και τι κάνουμε για να καταπολεμήσουμε το Hangxiety;

• Ενυδάτωση. Καταναλώστε άφθονο νερό, ώστε να επιστρέψει ο οργανισμός σας στα συνήθη επίπεδα ενυδάτωσης.
• Διατροφή. Ετοιμάστε και απολαύστε ένα ελαφρύ γεύμα. Μπανάνες, βρώμη, πράσινα λαχανικά και συναφείς τροφές μπορούν να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, αλλά να βελτιώσουν και τη διάθεσή σας.
• Ξεκούραση. Όσο περισσότερη, τόσο το καλύτερο. Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό, ο οργανισμός σας χρειάζεται ξεκούραση για να επέλθει η ανάκαμψη.
• Καταπολέμηση άγχους. Οτιδήποτε έχετε βρεί ότι «δουλεύει» για εσάς. Κάποιοι ηρεμούν και ησυχάζουν με ασκήσεις αναπνοής, άλλοι με διαλογισμό, κάποιοι απλώς μιλώντας με οικεία πρόσωπα, κάποιοι άλλοι με την αγαπημένη τους μουσική, με μια χαλαρή βόλτα για περπάτημα. Τέτοιου είδους «ελαφριές ασκήσεις» άλλωστε, μπορούν να απελευθερώσουν ενδορφίνες, που μπορεί να αποδειχθούν πολύ χρήσιμες στην ανάρρωση του οργανισμού.

Μα καλά, όλα τα παραπάνω πως γίνεται να μην τα γνωρίζαμε τα προηγούμενα χρόνια, μπορεί να αναρωτηθείτε όσοι διαβάζετε το παρόν. Αφενός ο ανθρώπινος οργανισμός, φίλοι μου, είναι άκρως περίπλοκος, το πιο περίεργο τρένο, με εκατομμύρια αλληλουχίες και αλληλεπιδράσεις και διεργασίες, αφετέρου, αδιαμφισβήτητο γεγονός αποτελεί το ότι πλέον, εδώ και μόλις μερικές δεκαετίες, ενδιαφερόμαστε ολοένα και περισσότερο για την ψυχική μας υγεία. Είμαστε πιο ευαισθητοποιημένοι, μιλάμε περισσότερο για τις ανησυχίες μας, για τις όποιες διαταραχές μας, για ενοχές, για ευαισθησίες, για φόβους και ως εκ τούτου, είμαστε διατεθειμένοι και να καταπολεμήσουμε όλα όσα τα προκαλούν.