*Eighty-Seven and a Half

Είχαμε συνηθίσει τον τελευταίο καιρό να μιλάμε για την ‘’μόδα’’ του σουίνγκ και της ποτοαπαγόρευσης. Ήρθε όμως η τελευταία βδομάδα για να μας ταρακουνήσει(rock) και να μας αναποδογυρίσει(roll) τελείως τη διάθεση.! Η αρχή έγινε την Πέμπτη 1 Μαρτίου με μια εντελώς ασυνήθιστη συναυλία στο Tiki Athens, αυτή του μουσικού χαμαιλέοντα Bob Brozman με ακούσματα από calypso, surf, rock n roll, και blues. Οι μουσικές του ήρθαν κι έδεσαν με τα tiki κοκτέιλ του Αχιλλέα και μας μετέφεραν στις δεκαετίες του 40, του 50 και του 60. Οι ανερχόμενοι και φοβερά ταλαντούχοι Hillbilly Moon Explosion με καθαρά ροκαμπιλάτους ήχους αλλά και με μια νοσταλγική μελαγχολία σε κάποια  τραγούδια τους ήταν αυτοί που γέμισαν στην κυριολεξία τον ίδιο χώρο λίγες μέρες αργότερα, την Κυριακή της ίδιας εβδομάδας. Και για να κλείσω, η εβδομάδα μας ξεκίνησε πολύ δυνατά με τους ‘’δικούς μας’’ HiRollers Trio στο αγαπημένο μας Baba au Rum, που μας κούνησαν υπό τους ήχους του  boogie woogie, της country και του rock ‘n’ roll την Δευτέρα 5 Μαρτίου.

Το επόμενο πρωινό, αυτό της Τρίτης 6 Μαρτίου, και ενώ  τακτοποιώντας την βιβλιοθήκη μου το ‘’Move it on over’’ του Hank Williams αντηχούσε ακόμη στο κεφάλι μου, έπεσα επάνω σε ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία, αυτό του κορυφαίου ερευνητή, συγγραφέα και μπλόγκερ  Darcy O’Neil. Στο Fix the Pumps λοιπόν διάβασα πριν κανένα χρόνο που το απέκτησα, για την ιστορία των soda fountains, των μηχανημάτων δηλαδή που σέρβιραν σόδα, απλή ή αρωματισμένη! Μηχανήματα που έφτασαν στο ζενίθ τους στις προαναφερθέντες δεκαετίες στην Αμερική. Όταν δηλαδή, οι πρώτοι χίπστερς, με τα στενά παντελόνια, το μπριγιαντίνι στο μαλλί και τα στενά πουκάμισα τριγυρνούσαν στους δρόμους των Ηνωμένων πολιτειών πίνοντας σόδα και μιλκσέηκ. Και το ξαναδιάβασα…

Όλα ξεκίνησαν λοιπόν το 1832, όταν το πρώτο μηχάνημα παραγωγής κατ’εντολήν σόδας κατασκευάστηκε από τον κύριο John Matthews. Και ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία του που το 1875 υπήρχε ένα τουλάχιστον soda fountain σε κάθε πόλη των Η.Π.Α. Αυτά λειτουργούσαν εκείνη την εποχή μέσα σε φαρμακεία και αυτοί που παρασκεύαζαν την εκάστοτε συνταγή για σόδα ήταν χημικοί αφού έπαιζαν με υλικά όπως το θειικό οξύ και το ανθρακικό ασβέστιο. Επίσης, το ενδιαφέρον της υπόθεσης ήταν πως μέσα στη συνταγή της κάθε σόδας υπήρχε και μια μικρή ποσότητα νευροχημικών ουσιών όπως η μορφίνη, η ηρωίνη, το όπιο αλλά πιο συχνά η κοκαΐνη. Ήταν άλλωστε σύνηθες για εκείνη την εποχή να πουλούν τέτοιου είδους ουσίες οι φαρμακοποιοί, ακόμα και σκέτες, για την θεραπεία αρκετών ασθενειών. Θεωρείτο, για παράδειγμα, πολύ λογικό να χορηγήσεις μορφίνη σε ένα μωρό με κολικό.!

Το όλο ζουμί, όμως της υπόθεσης, είναι ότι αυτοί που χειρίζονταν αυτά τα μηχανήματα, οι επονομαζόμενοι ‘’soda jerks’’, ήταν συνήθως ανειδίκευτοι έφηβοι που προσλαμβάνονταν για να κάνουν μία πάρα πολύ απλή δουλειά. Όλα αυτά μέχρι το 1920. Γιατί όπως γνωρίζεις, θέλω να πιστεύω, το 1920 είχαμε το κοσμοϊστορικό γεγονός της Ποτοαπαγόρευσης. Ο νόμος του Volstead δηλαδή που επέτρεψε την δεκατηόγδοη τροποποίηση του συντάγματος των Η.Π.Α. και απαγόρευσε την παρασκευή, το εμπόριο και την κατανάλωση αλκοόλ. Οι μπαρτέντερ εκείνης της εποχής λοιπόν θα έπρεπε να μείνουν άνεργοι! Και οι περισσότεροι επαγγελματίες μπαρτέντερ ήταν ευυπόληπτοι οικογενειάρχες που απλά συντηρούσαν τις οικογένειες τους από την βιομηχανία των ποτών. Κάποιοι λοιπόν έφυγαν για Ευρώπη, για να δουλέψουν σε μεγάλα μπαρ της εποχής. Κάποιοι έκαναν στροφή στην καριέρα τους καταλήγοντας στον ασφαλιστικό ή στον κτηματομεσιτικό κλάδο που εκείνη την εποχή μεσουρανούσαν. Άλλωστε, οι μπαρτέντερ ήταν άνθρωποι με ικανότητα στην επικοινωνία και με μεγάλο κοινωνικό κύκλο. Οι περισσότεροι όμως, κατέληξαν να δουλεύουν σαν Soda Jerks!

Και αποδείχτηκαν εξαιρετικοί υπάλληλοι! Ναι, η ικανότητα τους στην παρασκευή ποτών, η κοινωνικότητα τους αλλά και η εμπιστοσύνη που μπορούσες να τους δείξεις αναδείκνυαν την επαγγελματική εικόνα που ήθελαν να περάσουν προς τον κόσμο οι ίδιοι οι φαρμακοποιοί. Η καθαριότητα, ήταν επίσης ένα μεγάλο πλεονέκτημα των πρώην-μπαρτέντερ έναντι των σχολιαρόπαιδων που μέχρι πρότινος δούλευαν σε μπάρες που κόλλαγαν από τα σιρόπια και χρησιμοποιούσαν βρώμικα ποτήρια. Πλέον, οι καθαρές μπάρες των φαρμακείων δέχονταν και την γυναικεία εκλεκτή πελατεία που απολάμβανε την παρέα των γοητευτικών, καθαρών, περιποιημένων τριαντάρηδων ή σαραντάρηδων μπαρτέντερ! Και ξάφνου, το να προσλάμβανε κάποιος μπαρτέντερ έγινε της μόδας ακόμα και με τα μεγαλύτερα μεροκάματα που εκείνοι ζητούσαν. Περισσότερη γυναικεία πελατεία, αποτελεσματικότερο σερβίρισμα και μείωση των εξόδων από τα χυμένα αριστερά και δεξιά ποτά που οι έφηβοι λόγω ανικανότητας ξόδευαν. Για να μην μιλήσω για την ικανότητα των μπαρτέντερ στη διαχείριση πολύ κόσμου. Εκεί που οι πιτσιρικάδες ‘’έπηζαν’’ με 2-3 πελάτες, οι μπαρτέντερ κατάφερναν μόνοι τους μία ολόκληρη αίθουσα.

Κι όσο περισσότερο διαρκούσε η Ποτοαπαγόρευση τόσο και περισσότεροι μπαρτέντερ συμβιβάζονταν με την καινούρια τους δουλειά. Κάποιοι παραδέχονταν ότι έτσι τα πράγματα ήταν καλύτερα. Καλύτερα να έχεις να κάνεις με νηφάλιους ανθρώπους ή να σχολάς νωρίτερα παρά να προσπαθείς πολλές φορές να σταματήσεις έναν καβγά από μεθύσι.. Σιγά σιγά όμως το επάγγελμα του μπαρτέντερ εξαφανίστηκε. Και οι πρώην Ενώσεις Μπάρμαν ήταν πια παρελθόν. Δεν ήταν ότι εξαφανίστηκε το αλκοόλ αφού οι λαθρέμποροι αλκοόλ και τα κρυφά μπαρ επονομαζόμενα και Speakeasies θησαύριζαν απλά ο καιρός των επαγγελματιών μπαρτέντερ και των σωματείων χάθηκε.

Όταν τελικά το 1933 ανακαλέστηκε η Ποτοαπαγόρευση, οι παλιοί μπαρτέντερ με τις γνώσεις τους είχαν δυστυχώς προχωρήσει στις νέες τους καριέρες. Και όλες οι παλιές συνταγές κοκτέιλ χάθηκαν στην ιστορία και σε σκονισμένα βιβλία. Σε αυτό άλλωστε βοήθησε και το γεγονός ότι η γευστική παλέτα των Αμερικάνων την μετέπειτα εποχή μετεξελίχθηκε και δήλωνε προτίμηση πλέον σε οτιδήποτε γλυκό. Το οξύμωρο της υπόθεσης είναι ότι σε αυτή την αλλαγή είχαν παίξει ρόλο οι άλλοτε κήρυκες του σκληρού αλκοόλ και των πικρών κλασσικών κοκτέιλ!

*Eighty-Seven and a Half στην ομιλούμενη αργκό των Soda Jerks ήταν η εμφανίσιμη κοπέλα στο απέναντι τραπέζι με τα πόδια της συνωμοτικά σταυρωμένα.