Black Tot Day: Η μέρα που το ρούμι «στέρεψε»

Η μακρά παράδοση των Βρετανών ως κραταιά δύναμη στις θάλασσες όλου του κόσμου θεωρείται υπεύθυνη, εκτός των άλλων, και για έναν σημαντικό αριθμό αλκοολικών δημιουργιών, κυρίως εν πλω. Ίσως η πιο παλιά άλλωστε επίσημη συνήθεια του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, η ημερήσια χορηγούμενη μερίδα σε μπίρα και αργότερα σε ρούμι για το πλήρωμα των πλοίων του, κατάφερε να αντέξει μέχρι και πολύ πρόσφατα και η μέρα που αυτή καταργήθηκε, η 31^η Ιουλίου 1970, τιμάται με νοσταλγία πλέον κάθε χρόνο ως Black Tot Day.

Η σχέση του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού με το αλκοόλ μπορεί να είναι ομιχλώδης, όμως την έχουν περιγράψει ουκ ολίγα επίσημα και μη έγγραφα και αναφορές. Ήρθε άλλωστε για να καλύψει δύο πολύ μεγάλες ανάγκες του πληρώματος των μακρινών και υπερπόντιων ενίοτε ταξιδιών τους: της ανάγκης συντήρησης του πόσιμου νερού και αυτής του πεσμένου ηθικού.

Το νερό για τα μακρινά ταξίδια του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, είτε αυτά πραγματοποιούνταν προς τις Ανατολικές Ινδίες -στη νοητή διαδρομή του Δρόμου του Μεταξιού- είτε στις Δυτικές προς χάριν εξερεύνησης του Νέου Κόσμου, διατηρούνταν σε μεγάλα βαρέλια τα οποία μετά από μερικές εβδομάδες έπιαναν άλγη. Το πρόβλημα λύθηκε εν μέρει με την ανάμειξη του νερού με μπίρα ή σε κάποιες σπανιότερες περιπτώσεις και με κρασί.

Από το Daily Tot στην Black Tot Day

Με την ανακάλυψη όμως διαφόρων αποσταγμάτων, όπως το arrack στην Ινδονησία και το ρούμι στην Καραϊβική, η μπίρα σταδιακά αντικαταστάθηκε με αυτά. Είχαν άλλωστε υψηλότερο ποσοστό αλκοόλ και δε χαλούσαν σχεδόν ποτέ. Το Μάρτιο του 1667 το ρούμι καθιερώθηκε ως βασικό χορηγούμενο ποτό, το οποίο σερβιριζόταν κάθε μέρα μεταξύ 11:00 και 12:00 το μεσημέρι. Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος μάλιστα ονομαζόταν ‘’Up Spirits’’, και παρόλο που όντως αναπτέρωνε το ηθικό του πληρώματος, παραμένει αδιευκρίνιστο αν από εκεί βγήκε η έκφραση ‘’lift/keep your spirits up’’.

Στις σελίδες της ιστορίας του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού υπάρχει ένα όνομα που παραμένει χαραγμένο με έντονα γράμματα, αυτό του Ναυάρχου Έντουαρντ Βερνόν, του οποίου το σημαντικότερο κατόρθωμα είναι ίσως η κατάκτηση του λιμανιού του Πόρτο Μπέλο το 1739, στη σημερινή χώρα του Παναμά. Ένα χρόνο αργότερα, ο Ναύαρχος εξέδωσε εντολή, σύμφωνα με την οποία, επισημοποιήθηκε η ανάμειξη του ρουμιού στην ημερήσια χορηγούμενη μερίδα με νερό, σε αναλογία 1:4. Κάποιοι συνδέουν τον Ναύαρχο και με την ιδέα για προσθήκη στο μείγμα χυμό από λάιμ, για την αποφυγή του σκορβούτου από την έλλειψη της βιταμίνης C που έπληττε τα πληρώματα των καραβιών. Η αλήθεια όμως είναι πως αυτή η συνήθεια είχε ξεκινήσει αρκετά πιο νωρίς και πως εκείνος ουδέποτε έδωσε μια τέτοια επίσημη εντολή. Η αγάπη άλλωστε των βρετανών που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή στις θάλασσες των Δυτικών Ινδιών προς τα λάιμ, και η αδυναμία των Γάλλων και των Ισπανών στην προμήθεια τους, φημολογείται πως τους χάρισε και το παρατσούκλι ‘’limeys’’.

Από τον εν λόγω Ναύαρχο λέγεται πως πήρε το όνομα του ένα από τα πρώτα «κοκτέιλ» όλων των εποχών, το Grog, το οποίο δόθηκε στο μείγμα ρουμιού με νερό, ενίοτε και με μπίρα ή/και χυμό από λάιμ. Ο Ναύαρχος είχε το παρατσούκλι ”Old Grog” από μία χαρακτηριστική κάπα που φορούσε από grosgrain ύφασμα, κάτι σαν μοχαίρ μετάξι. Στα βιβλία δε του πληρώματος, δίπλα από το όνομα αυτών που επιθυμούσαν να λάβουν την ημερήσια χορηγούμενη αυτή μερίδα, έμπαινε ένα G, από τη λέξη Grog, ενώ στους λίγους οπαδούς του κινήματος Εγκράτειας (Temperance movement) εκείνης της εποχής, που απείχαν από το αλκοόλ, έμπαινε το γράμμα T (Temperance). Η χορηγούμενη μερίδα σε Grog έγινε γνωστή ως ‘’daily tot’’. Εξού και το ” Black Tot Day ”

Όλα αυτά μέχρι το 1969, όταν το τότε μέλος του Εργατικού κόμματος Christopher Mayhew κατέθεσε  ερώτηση σχετικά με το ‘’daily tot’’ στα πληρώματα του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού. Το Συμβούλιο των Ναυάρχων απάντησε εγείρετο ζητήματα ασφάλειας και σωστού χειρισμού των τεχνολογικά προηγμένων πλέον μηχανημάτων του ναυτικού. Το ζήτημα αποτέλεσε στη Βουλή των Κοινοτήτων το ‘’Great Rum Debate’’, και παρόλη την υποστήριξη που έλαβε από έναν άλλον βουλευτή του Εργατικού κόμματος και πρώην μέλος του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, τον James Wellbeloved, η Βουλή αποφάσισε την κατάργηση του κρατικά χορηγούμενου αλκοόλ για όλα τα πλοία του Βρετανικής Αυτοκρατορίας.

Οι ναύτες του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού άκουσαν για μία τελευταία φορά τις καμπάνες που τους καλούσαν να λάβουν την μερίδα τους, το ‘’daily tot’’, στις 31 Ιουλίου του 1970. Αρκετοί από αυτούς φορούσαν μαύρα περιβραχιόνια ως ένδειξη πένθους. Έκτοτε, η μέρα αυτή γιορτάζεται ως Black Tot Day από τους απανταχού ναυτικούς της Μεγάλης Βρετανίας και όχι μόνο.