Δημιουργώντας ατμόσφαιρα στα μπαρ: Ο θεμελιώδης ρόλος του bar design
Γιαννης Κοροβεσης•Articles
Στο σύμπαν του χώρου της φιλοξενίας και της μαζικής εστίασης, η αρχιτεκτονική και η εσωτερική διακόσμηση δεν αποτελούν απλώς σκηνικά σε ένα μπαρ· είναι τόσο θεμελιώδη και αναπόσπαστα από τη συνολική εμπειρία απόλαυσης και διασκέδασης, όσο και τα ποτά που σερβίρονται. Ο παγκοσμίου φήμης Αμερικανός – θρύλος της αρχιτεκτονικής, Φρανκ Λόιντ Ράιτ, δήλωσε κάποια στιγμή πως «Ο χώρος αποτελεί την πνοή της τέχνης». Αυτή η προσέγγιση αντηχεί τόσο ξεκάθαρα μέσα από τα θεμέλια των πλέον εμβληματικών μπαρ του κόσμου, όπου ο χώρος, ο σχεδιασμός και η λειτουργικότητα συγκλίνουν κάτω από τη σκέπη του bar design, για να δημιουργήσουν μια -ιδανικά- καθηλωτική εμπειρία για τον καλεσμένο.
Η ψυχολογική επίδραση του bar design
Ουδόλως αμελητέα δε μπορεί να θεωρηθεί η επιρροή του bar design στην ψυχολογία του ατόμου. Έρευνες στην περιβαλλοντική ψυχολογία έχουν δείξει ότι στοιχεία του design, όπως ο φωτισμός, το χρώμα και η χωροταξία μπορούν να επηρεάσουν αξιοσημείωτα τη διάθεση του καλεσμένου, καθώς και την αλληλεπίδρασή του με άλλα άτομα σε κοινωνικό επίπεδο. Λίγο πολύ όλοι κάπου έχουμε ακούσει, για παράδειγμα, πως ο ζεστός φωτισμός μπορεί να δημιουργήσει αισθήματα οικειότητας ή/και άνεσης, κάτι που επιβεβαιώνουν και τα δημοσιευμένα αποτελέσματα των μελετών, ειδικά στο ακαδημαϊκό περιοδικό Journal of Environmental Psychology, το οποίο χαζεύω εδώ και μερικές εβδομάδες.
Αρχιτεκτονικά στιλ και η επίδρασή τους
Άφθονα είναι τα παραδείγματα εμβληματικών μπαρ σε όλο τον κόσμο που έχουν αγκαλιάσει συγκεκριμένα αρχιτεκτονικά στιλ, με το καθένα να προσφέρει στον καλεσμένο τους και από μία μοναδική αφήγηση. Ποιος δε μπορεί να ανασύρει στο μυαλό του εικόνες από την Αρ Ντεκό κομψότητα του American Bar στο ξενοδοχείο Savoy, είτε γιατί μπορεί να το έχει επισκεφθεί, είτε γιατί μπορεί να το έχει συναντήσει οπτικά σε ταινίες, καρτ ποστάλ, editorial περιοδικών, κοκ Ένα εμβληματικό τοπόσημο, το οποίο μέσα από το bar design καταφέρνει και μεταφέρει τους καλεσμένους του στην πολυτελή δεκατία του ’20, χρησιμοποιώντας τα γεωμετρικά του μοτίβα και τα έντονα χρώματα, τα οποία αντικατοπτρίζουν μια περασμένη εποχή γεμάτη γοητεία και πολυτέλεια. Η συνολική επιτυχία του μπαρ οφείλεται και στο γεγονός πως οι ιθύνοντες νόες πίσω από το beverage έχουν καταφέρει να ευθυγραμμίσουν και τα ποτά σε αυτήν την ατμόσφαιρα.
Το American Bar στο ξενοδοχείο Savoy
Θέλετε ένα ακόμη παράδειγμα; Το Νεοϋορκέζικο Death & Co. αγκαλιάζει πλήρως τον (μετα)μοντέρνο μινιμαλισμό που χαρακτηρίζει τα σχέδια του Φρανκ Γκέρι, με απλές, καθαρές γραμμές. Ένας χώρος που με την απλότητα της διακόσμησής του, «προτρέπει» τον καλεσμένο να εστιάσει στη μαεστρία των κοκτέιλ, αυτό το ‘’less is more’’ του Μις, πατέρα της βερολινέζικης Μπάουχαους.
Πολιτισμικοί και τοπικιστικοί συσχετισμοί
Η σπουδαιότητα στο bar design έγκειται επίσης και στην ικανότητά του να αντικατοπτρίζει το πολιτιστικό και γεωγραφικό του πλαίσιο. Ένα πιο οικείο σε μας μπαρ, το αθηναϊκό, βραβευμένο The Clumsies, φιλοξενείται σε ένα νεοκλασικό κτίριο περασμένων δεκαετιών. Στο εσωτερικό του, ακτινοβολεί η αίσθηση της άνεσης και της φιλοξενίας, αναπόσπαστο στοιχείο της χώρας και των κατοίκων της. Ο τρόπος που έχει δημιουργηθεί η γέφυρα από το παλιό στο νέο, είναι αριστουργηματική.
Λειτουργικότητα και ροή εργασίας
Υψίστης σημασίας η λειτουργικότητα στο bar design, κάτι δυστυχώς που συνήθως ξεχνούν ή αμελούν να προσέξουν οι αρχιτέκτονες που ασχολούνται με την πλειονότητα αυτού. Μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση, παρόμοια με αυτή του Ιταλού Renzo Piano -ο οποίος, παρεμπιπτόντως έχει σχεδιάσει μερικά μπαρ- εστιάζει στη λειτουργικότητα, χωρίς να θυσιάζει την αισθητική, αναφέρομαι σε χώρους που κάθε στοιχείο τους εξυπηρετεί και κάποιο σκοπό. Ο σχεδιασμός και η διάταξη της μπάρας, ειδικά σε συνδυασμό με τα τραπεζοκαθίσματα, είναι πασιφανές, όχι απλά ότι επηρεάζει, αλλά ορίζει τόσο την αλληλεπίδραση με τον καλεσμένο, όσο και την ταχύτητα και την ποιότητα της εξυπηρέτησης. Σας φαίνονται όλα αυτά αυτονόητα και αυταπόδεικτα; Μα, είναι, πλην όμως, λίγες είναι οι επιχειρήσεις που τα υπολογίζουν. Δεν γνωρίζω ποιος ήταν ο αρχιτέκτονας ή ο σχεδιαστής του El Floridita, το κρησφύγετο του Έρνεστ Χέμινγουεϊ στην Αβάνα, το εν λόγω μπαρ όμως και το bar design του, ειδικά στο κομμάτι της μπάρας, ευνοεί τόσο τα πιο ζωηρά πλήθη, όσο και τις πιο προσωπικές συζητήσεις.
Το Death & Co. στο Μανχάταν
Αειφορία στο bar design
Ναι και κάτι που στο παρελθόν δε μας απασχολούσε τόσο πολύ, παρόλο που το κόνσεπτ της αειφορίας δεν είναι κάτι καινούριο. Ολοένα και περισσότεροι επαγγελματίες που ασχολούνται με την αρχιτεκτονική δημόσιων χώρων εστίασης και το bar design, λαμβάνουν υπόψη τους την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Ένα από τα πλέον συνειδητά μπαρ στην παγκόσμια κοινότητα είναι και το Charlie Parker’s στο Σίδνεϊ, όχι μόνο για τα κοκτέιλ, τις πρώτες ύλες και τα αναλώσιμα του beverage program του, αλλά και για τον αρχιτεκτονικό του σχεδιασμό, ο οποίος εκμεταλλεύεται τον φυσικό φωτισμό, χρησιμοποιεί ανακυκλωμένα υλικά στον χώρο και ενεργειακά αποδοτικές συσκευές. Στοιχεία που θα βρείτε και στο αθηναϊκό Line, το οποίο, ομοίως, αποτελεί μια σχεδιαστική απόδειξη του πως η αειφορία μπορεί να ενσωματωθεί στο σύγχρονο bar design.
Τεχνολογία και καινοτομία
Τα πιο εντυπωσιακά bar menu είναι αδιαμφισβήτητα αυτά που ενσωματώνονται και ενσωματώνουν τον ίδιο τον χώρο όπου σερβίρονται, στην τελική εμπειρία. Από διαδραστικά μενού, μέχρι in-situ εικαστικές εγκαταστάσεις, με οπτικοακουστικά ερεθίσματα, όλα προσθέτουν στοιχεία έκπληξης και εντυπωσιασμού, και τελικά συμβάλουν στην τελική εμπειρία. Επισκεφθείτε το μπαρ του Artesian, αν πάτε στο Λονδίνο και θα καταλάβετε τι εννοώ. Η όλη προσέγγισή τους βασίζεται και στην ενσωμάτωση καινοτομιών, τόσο στα κοκτέιλ, όσο και στον ίδιο τον χώρο.
Φωτισμός, αυτός ο άγνωστος !
Κακοποιημένος, παραμελημένος, παντελώς αγνοημένος από την πλειονότητα των μπαρ, το πλέον αυταπόδεικτο στοιχείο που οφείλει να λαμβάνεται υπόψη από τους υπεύθυνους του bar design, που μπορεί να δημιουργήσει ή να χαλάσει εντελώς την ατμόσφαιρα, ο φωτισμός του μπαρ. Ο αμυδρός, απαλός φωτισμός δημιουργεί συχνά μια μυστηριώδη, αλλά και οικεία ατμόσφαιρα, που ευνοεί τη χαλαρή κουβέντα. Αντίθετα, ο πιο έντονος φωτισμός μπορεί να «ενεργοποιήσει» τον χώρο και «απαιτείται» για πιο ζωντανά, κοινωνικά ιβέντ.
Το Death & Co. στο Λος Άντζελες
Εξατομικεύοντας τον χώρο μας, μέσα από την τέχνη
Η ενσωμάτωση στοιχείων τέχνης στα μπαρ προσθέτει προσωπικές πινελιές, καθώς και επιπλέον στρώματα storytelling. Από κλασικούς πίνακες ζωγραφικής μέχρι κάποια εικαστική δημιουργία μοντέρνας τέχνης, τα έργα μπορούν να πυροδοτήσουν συζητήσεις και φυσικά να συμβάλλουν στην ενίσχυση της ταυτότητας του εκάστοτε μπαρ.
Συμπερασματικά, το bar design, αλλά και η ατμόσφαιρα που δημιουργείται μέσα από αυτό, δεν αποτελεί κάτι απλό, παρά μια συμφωνία στοιχείων, μια συναυλία ολόκληρης ορχήστρας. Η αρχιτεκτονική, το χρώμα, ο φωτισμός, το καθένα παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της εμπειρίας του καλεσμένου στα μπαρ. Και καθώς το περιβάλλον επηρεάζει την ανθρώπινη αλληλεπίδραση και συναίσθημα, ο σχεδιασμός των μπαρ δε μπορεί να αποτελεί απλά μια επιλογή τύπου «αυτό μου αρέσει, αυτό όχι», παρά μία που θα ενέχει τον ρόλο της ψυχολογίας. Και βέβαια, σε έναν κόσμο που τα πάντα γύρω μας αλλάζουν, το bar design δε μπορεί να μένει στάσιμο και σταθερό, αλλά να εξελίσσεται.
Στον απόλυτα δυναμικό, λοιπόν, κόσμο του bar design και του σχεδιασμού χώρων φιλοξενίας, τα μπαρ αποτελούν ξεκάθαρη απόδειξη της δύναμης των ίδιων των χώρων στο να φέρνουν κοντά τους ανθρώπους, να δημιουργούν την αίσθηση του ανήκειν και βεβαίως να ενισχύουν την απόλαυση της στιγμής.
Έρευνες:
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΥΤΟ ΕΓΡΑΨΕ
